Avrupa’nın eko-kenti Hamburg

Capcanlı bir doğa, evlerden gelen yeni pişmiş ekmek kokusu, çağlayan derenin sesleri, bahçeden toplanmış mis gibi domates kokusuyla kahvaltı… Tüm bunlar büyüklerimizin bize anlattığı kırsal yerler belki. Ama bugün dünya nüfusunun yarısından fazlasını kentsel nüfus oluşturmakta.

Bu durumda, kentte yaşayan insanların ekolojik arayışlardan mahrum olacağı bir dünya zaten düşünülemezdi. Öyleyse artık kentlerde de kentlere özgü birtakım ekolojik arayışlar başlamış demektir. İşte bu noktada birileri de bunları düşünmüş olacak ki, 1992 yılında ‘Eco City Builders’ ile kentteki ekolojik arayışlar başlamış ve 20 yılı aşkın süredir eko-kent üzerine çalışmalar yapılmakta. Bu alanda yapılan çalışmalara bir göz atmak isterseniz bu linke tıklayabilirsiniz.

Peki, bir kentin eko-kent olabilmesi için o kentte neler olmalı ya da neler olmamalı

İşte bunu saptamak için çeşitli koşullar düşünülmüş ve kentliler için yaşam kalitesinin ve refahın artırılacağı kriterler belirlenmiş. Bu kriterlerden kısaca bahsedecek olursak;

-Kentsel tasarım özellikleri açısından kentsel olanaklara yakınlık ve kentsel olanakların yürüyüş mesafesinde olması;

-Biyolojik, jeolojik, fiziksel koşullar açısından hava, su, toprak, enerji ve hammaddenin temizliği ve kullanılabilirliği;

-Ekolojik zorunluluklar açısından, biyolojik çeşitlilik, taşıma kapasitesi, ekolojik bütünlük (bozulmamışlık)

– Sosyokültürel özellikler açısından;kültür, halk katılımı, ekonomik durum, eğitim durumu ve refahı sayabiliriz.

2011 yılında bu çalışmada, Avrupa Yeşil Başkenti Hamburg seçilmiştir. Peki Hamburg diğerlerinden nasıl ayrıldı ve nasıl yeşil başkenti seçildi buna hep birlikte göz atalım.

Hamburg, Almanya’nın ikinci büyük şehri olup kendi başına ayrı bir eyaleti oluşturur. Aynı zamanda Avrupa Birliği’ndeki en büyük altıncı metropoldür. Almanya’nın dünyaya açılan kapısı olarak da anılan kent, Almanya’nın en büyük limanına da sahiptir. Rotterdam’dan sonra Avrupa’nın en büyük ikinci limanı olup, dünyada da dokuzuncu sıradadır.

Ekolojik bir kent deyince aklımıza hiç şüphesiz CO2 salınımı gelmektedir. Hamburglular bu işi çözmüş görünüyor. CO2 emisyonu, 1990-2006 yılları arasında % 15 azaltılmıştır. Hedef 2020 de %40 ve 2050 de % 80 azalımı sağlamaktır. Hedeflerine de bakılırsa oldukça iddialı oldukları söylenebilir.

Almanya 10 yıl içinde enerji üretiminin %35’inin rüzgar, güneş ve biomass gibi yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilmesine dair bir enerji devrimi yapmıştır. Hamburg Metropol bölgesi Kuzey Almanya’da yenilenebilir enerjiler branşında bir merkezdir. Başka hiç bir bölgede Elbe ve Alster’de olduğu kadar bir arada yeterlilik bulunmamaktadır. Yirmiyi aşkın rüzgar energisi, proje planlama, biyogaz ve güneş santralleri, enerji şirketleri ve bunun dısında hizmet ve teknoloji sektöründe bulunan şirket bulunmaktadır. Neredeyse 1.500 şirket yenilenebilir enerji branşında etkinler.

Bunların yarısından fazlası Hamburg’da bulunmakta ve 25.000 çalışanı istihdam etmekteler.

Güneş enerjisi
Hamburg’daki The Free ve Hanseatic City Almanya’da ve dünyada güneş çiftlikleri için merkezi bir konumdadır. Conergy, Voltwerk ve Velux gibi şirketlerle ihtiyaç duyulan teknik tecrübe doğrudan bölgede bulunabiliyor.

Rüzgar enerjisi
Ünlü alman enerji şirketleri yanısıra Dong Energy ve Vattenfall gibi uluslararası ve Areva Wind, Gamesa, General Elektrik, Mitsubishi Power Systems Europe, Nordex, REpower Systems, Samsung Heavy Instustry, Siemens, Suzlon veya Vestas çok uluslu şirketler de ya merkezleri Hamburg’da ya da temsilcilikleri bulunmaktadır.

Bunun dışında küçük ve orta sınıf ve hizmet sektöründe etkin olan şirketler de rüzgar enerjisi branşında faaldir. 2012 yılının ortalarında 30 gw genel bir kapasiteye sahip rüzgar tirübünlerinin sayısı 23.000 idi. Uzmanlar rüzgar enerjisinde büyüme potansiyeli olduğunu düşünüyor. 2014 yılında Hamburg rüzgar enerji fuarına ev sahipliği yapacak.

Hamburg Limanı’nda inşa edilen rüzgar türbinleri dünyadaki en büyük on-shore türbinlerdir.

Biomass
Biomass (biyokütle), yaşayan ya da yakın zamanda yaşamış biyolojik maddelerden yakıt elde edilmesi ya da diğer endüstriyel amaçlarla kullanılması ile ilgilidir. Yaygın olarak, biyoyakıt elde etmek amacı ile yetiştirilen bitkiler ile lif, ısı ve kimyasal elde etmek üzere kullanılan hayvansal ve bitkisel ürünleri ifade eder. Kanola, çim ve mısır Hamburg bölgesinde geleneksel olarak yetiştirilmektedir. Bu biyogaz ve biomass enerjisi için bir temel sunmaktadır. Una’da büyük ve küçük 240 biyogaz tesisi çalışmakta. Bölgenin en büyük tesislerinden biri olan Brunsbüttel’deki Novus Energy yılda 60 milyon kWh enerji üretmekte.

Hamburg’da toplu taşıma oldukça gelişmiştir.

– 11.657km otobüs güzergahı ve 10.426 durak bulunmaktadır.
– 2009 yılında 656 milyon yolcu toplu taşımla taşınmıştır.
– Orada yaşayanların %99’u evlerinden herhangi bir toplu taşıma aracını kullanmak için 300m yürüyorlar.
– Hızlı ve bölgesel demiryolu ağı kentte birbiriyle entegre olmuş biçimde çalışmaktadır. Üç adet U-Bahn metro hattı,altı S-Bahn banliyö hattı, dokuz bölgesel demiryolu hizmetleri ağı oudan ve hızlı bir bağlantı sağlamaktadır.
– Kasım 2010’dan bugüne kadar da CO2 emisyonu daha az olan taksiler kullanılmaktadır.
– Liman ve Elbe nehri üzerinden hizmet veren altı adet feribot hattı vardır.

2009 Temmuz’dan itibaren 1.000 bisiklet, 53.000 kayıtlı kullanıcı bir bisiklet ağı geliştirildi. Şuanda 1.800 km bisiklet yolu mevcuttur. Bu ağ halen geliştirilmektedir.

Hamburg halkının çevre ile ilgili konularda katılımı da Hamburg un bu durumu için önemlidir. Örneğin, Haziran 2009 tarihinde the State Ministry of Urban Development and the Environment established ” Gürültü Forumlarını” kurdu. Bu forumlar gürültü kirliliğininden etkilenen ve gürültü kirliliğine ilgi duyanlarları temsil eden bir platform oldu. Bu platformda yerel problemleri ve gürültüyü azaltmayla ilgili çözümlerini sunabiliyorlar.

İlgilenenler için bu yıl 25-27 eylülde düzenlenen eco-city dünya zirvesi internet sitesi;
http://www.ecocity-2013.com/

Bir yanda özel araç sahipliğini ön plana çıkaran 3. Köprüler yapılırken, kentteki yeşil alanlar yok edilirken, eko-kent örneği olan Hamburg bizim ülkemizde olmasa da hala ekoloji ve doğa adına bir şeyler yapabileceğimiz konusunda bize fikir verebilir.

Miray ATA
mirayata@gmail.com

Kaynaklar:
http://www.ecocitystandards.org/ecocity-level-1-conditions/
http://tr.wikipedia.org/wiki/Hamburg
http://www.euco2.eu/resources/Hamburg-SEAP.pdf
http://www.hwf-hamburg.de/contentblob/3920770/data/standortbroschuere-hh-tuerkisch.pdf
http://en.erneuerbare-energien-hamburg.de/wind-energy.html
http://wagengineering.blogspot.com/2012/10/scary-halloween-story-fracking.html
http://tr.wikipedia.org/wiki/Biyok%C3%BCtle
http://en.erneuerbare-energien-hamburg.de/
http://collegegreensharedspace.com/2011/09/26/9-4-7-hamburg/
http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/wp-content/uploads/2011/06/ENV-10_034_Hambourg_MEP_final.pdf
http://www.geos.ed.ac.uk/homes/s0894438/
http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/wp-content/uploads/2011/04/Doku-Umwelthauptstadt-engl-web.pdf