Birbirimizi kandırmayalım: Naylon poşet devri bitmiyor

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2018 yılı Ocak ayı itibariyle tüm ülkede naylon poşet devrinin sona ereceğini, market ve mağazalarda naylon poşet kullanımının yasaklanacağını müjdelemiş. Oh ne güzel, yaşasın çevrecilik.

TIKLAYIN: Rakamlarla naylon poşet

Naylon poşet kullanımının 7 yıldır yasak olduğu bir mahallede yaşayan biri olarak ben bu habere sevinemedim. Kadıköy Belediyesi, 2010 yılının mart ayında tüm ilçede naylon poşet kullanımının yasaklandığını duyurmuştu. Geçen bunca yılda gördüğüm; kasadan naylon poşet almayan, satın aldıklarını evden getirdiği bez çantasına koyan insan sayısı, bir apartmanda yaşayan toplam insan sayısını herhalde geçmez. Naylon poşet bulundurmayan mağaza sayısı ise belki iki elin parmaklarını bulur.

Kadıköy Belediyesi nerede yanlış yaptı?
Kadıköy Belediyesi’nin doğa dostu birçok uygulamasını beğenerek takip etsek de naylon poşet yasağının çalışmadığı bir gerçek. Hatanın nerede yapıldığını görmek için Kadıköy’de naylon poşet devrini kapatmak için neler yapıldığına bakalım ve bunları 2018’de tüm ülkede uygulanmaya başlayacak olan yasakla karşılaştıralım.

2010 yılında başlatılan yasak çerçevesinde şunlar yapılmış:
– Belediye Emir ve Yasakları’na şu madde eklenmiş: Alışverişlerde müşteriye taşımalı amaçlı olarak yeniden kullanılabilir nitelikte file,bez torba,kese kağıdı ve çevre dostu, doğada % 100 yok olma niteliğine sahip poşetlerin kullanılması zorunludur.
-Esnafa ve halka 14.000 bez çanta ücretsiz olarak dağıtılmış.
-Bez torba kullanmayı özendirici reklam ve tanıtım çalışmaları yapılmış.

Kadıköy Belediyesi yalnız değil. Adalar, Kartal, Bozcaada, Edremit, Nilüfer Konak, ve Dikili Belediyeleri de naylon poşet yasağı getirmiş ve benzer önlemler almış fakat neredeyse hiçbir belediyede naylon poşet kullanımının önüne geçilememiş.

TIKLAYIN: Çevre dostumsu biyo-çözünür plastik torbalar

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın bugün yaptığı naylon poşet açıklamasında da yukarıda adı geçen belediyelerin uygulama ve yaptırımlarından farklı pek de bir şey bulunmuyor. Bez çanta kullanımı özendirilecek, doğada %100 çözünen poşet uygulamasına geçilecek. Önceki uygulamalardan farklı olarak normal naylon poşetler ücretli, doğada çözünenler ise ücretsiz olacak.

Asıl sorun doğada %100 çözündüğü iddia edilen poşetler
Tüm dünyada yaygın olarak kullanılan ve doğada %100 çözündüğü iddia edilen poşetler üzerinde yapılan neredeyse tüm araştırmalar bu poşetlerin doğada çözünmediği konusunda hem fikir.

Doğada çözündüğü söylenen bu poşetler ancak belli şartlar altında tamamen çözünebilir. Bu şartlar 50 derece ve üzerinde sıcaklık, belirli miktarda nem ve poşetin yapıldığı malzemeyi sindiren belirli türde bakterilerin varlığıdır.

Plastik poşet çöplerinin en yoğun olarak bulunduğu çöp toplama alanlarında ya da denizlerde bu şartların karşılanması imkânsızdır. Bu poşetler gerekli sıcaklık sağlanamadığından ev tipi kompost kutularında bile çözünmezler. Çözünmeleri ancak dev endüstriyel kompost makinelerinde, özel şartlar oluşturularak sağlanabilir. Bu kompost alanlarından Amerika’nın tamamında bile yalnızca 100 tane bulunmaktadır. Bu da doğada çözündüğü iddia edilen poşetlerin yalnızca daha ufak parçalara ayrılarak yine atıldığı yerde, doğada ya da denizlerde birikmesi anlamına gelir.

Ne yapmalı?
Plastik kirliliğinin önüne geçmenin en etkili yolu tüketicilerin plastik kullamınının azaltılmasını sağlamaktır. Bunun da en etkili yolu bez çanta ve file kullanımını özendirici çalışmaların yapılmasının yanında her tür malzemeden yapılan naylon poşetleri ücretli/depozitolu hale getirmek olacaktır.

Ancak teneke, cam ve plastik gibi geri dönüştürülebilen ürünleri tüketicinin tercih etmemesini, tercih etse de bunun bir depozito ve iade sistemine oturtulmasını sağlarsak atık yönetimini sürdürülebilir bir düzene oturtmuş oluruz.

Doğada çözündüğü iddia edilen plastik poşetlerle ilgili bazı araştırma ve haberlere aşağıdaki link’lerden ulaşabilirsiniz:
Telegraph
Loughborough University
RMIT University
Guardian
UNEP
ACCC
Biodegradable Plastics Institute