Suudi Arabistan bile artık fosil yakıtlara bağımlı olmak istemiyor
Apple ya da Google’ı dünyanın en büyük şirketi olarak biliyorsanız, Saudi Aramco ile tanışmadınız demektir. Apple sadece 650 milyar dolar değerinde iken, Suudi Arabistan devletine ait olan petrol ve doğal gaz şirketi Saudi Aramco yaklaşık 1 ile 10 trilyon dolar değerinde ve şu petrolün sonunun geldiğini hissettiği için satışa hazırlanıyor.
Bloomberg ile yaptığı röportajda, Veliaht Prensi Muhammed Bin Salman, Ocak ayından beri dedikodusu yapılan Aramco için yabancı yatırım aradıklarını doğruladı. Yabancı yatırımlar ile beraber 2 trilyon dolarlık bir gelir bekleyen Muhammed Bin Salman, bu gelir ile bir Kamu Yatırım Fonu oluşturulacağını açıkladı. Bu fonun amacı ise Suudi Arabistan’ı fosil yakıtlara olan bağımlılığını azaltıp, ekonomiyi çeşitlendirmek.
Bin Salman 20 yıl içerisinde petrole dayanmayan bir ekonomi yaratmayı hedefliyor. Uzmanlar Aramco’nun halka açılması ile Suudi Arabistan’ın politik reformlara da açık olduğunu belirtirken, bu gelirin asıl amacının petrol fiyatlarının düşmesi ile gittikçe büyüyen bütçe açığını kapatmak olduğu belirtiliyor.
Küresel pazarda giderek düşen petrol fiyatları artık Suudi Arabistan’ın teşvik primlerini karşılamaya yetmiyor. 40 dolara kadar inen fiyatlar yükseleceğe de benzemiyor. Bu durum ağırlıklı bir şekilde fosil yakıtlara bağımlı bir ekonomnin artık çalışmadığının ve gelecekte de çalışmayacağının göstergesi olarak algılanıyor.
ABD ve Birleşik Krallık’daki bankalar ve yatırım fonları fosil yakıtlara yaptıkları yatırımlardan kaybettiklerini kapamaya çalışırken, Dünya’nın en büyük kömür şirketi Peabody Enerji ise 71 milyon dolarlık borcunu ödeyemediğini ve şirketin zararda olduğunu açıklamak zorunda kaldı. Geçen yıl 1 milyar dolar kayıp açıklayan şirket, 5 yıl önceki 20 milyar dolarlık değerininden 6 milyar dolarlık açığa ve 74 milyon dolarlık piyasa değerine küçülmüş durumda.
Kalbinde fosil yakıtlar bulunan ekonomik dev Aramco’nun durumunun da bu hale gelmesinden korkuluyor. Eğer ulusal kamuoyu iklim değişikliği konusunda giderek sertleşir ve güçlenerek büyüyen fosil yakıtarı yerin altında bırakmayı hedefleyen “Toprakta Bırak” hareketi etkisini artırırsa, fosil yakıtlar ile çalışan bir şirkete yapılan yatırımlar kâr getirmeyen ve yeniden satılamaz olarak tanımlanmaya başlayacak.
Aramco gibi bir şirket tabii ki yatırımcı bulabilir, ama bu yatırımcılar genelde kısa dönemler için yatırım yapan ve risk alma imkanı olan kişiler olacaktır. Avrupa’nın en fazla kömür santrali projesi yapılan ülkesinde bunu farketmek biraz zor olsa da, uzun dönemde kirli enerjiye yatırım yapmak artık küresel pazarda risk unsuru olarak görülüyor.