Tam da duymak istediğimiz bir kentsel dönüşüm projesi
Geçtiğimiz hafta Ekodesign 2013 Konferansı‘nda sürdürülebilir mimari projeleriyle öne çıkmış olan Rotterdam’lı ZUS grubunun kurucularından Kristian Koreman‘la harika bir kentsel dönüşüm projesi üzerine konuştuk.
Kentsel dönüşüm dendiğinde ister istemez aklımıza İstanbul’un farklı semtlerinde gördüğümüz projeler geliyor. Bilhassa, basında takip ettiğimiz kadarıyla, bizde kentsel dönüşüm projeleri çoğunlukla çeşitli sebeplerden dolayı halihazırdaki yerleşim alanlarını yıkıp yerine yenisini ve daha iyisini yapmak olarak karşımıza çıkıyor. Oysa kentsel dönüşüm, illa ki rehabilite edilecek yerde sosyal ve kültürel yapının yenisi yapılacak, diye yok edilmesi demek değil. Bunun en güzel örneğini Kristian Koreman’ın ortağıyla yaptığı Rotterdam‘daki Luchtsingel projesini dinlerken öğrendim.
Kristian ve ortağı Rotterdam’ın bir zamanlar son derece işlek olan ancak şimdilerde tamamıyla soğuk ve şehirden kopuk olan bir bölgeyi şehre geri kazandırmak için kollarını sıvamışlar.
Yaptıkları işi ‘placemaking’ olarak değerlendiriyorlar. Mimari ve tasarıma da yerel kültürün potansiyelini ortaya çıkarmak için ortak alanlar yaratmak süreci ve felsefesi anlamına gelen bu kelime tam da projelerini anlatıyor. Rotterdam’ın şimdilerde son derece mekanikleşmiş bir meydanıyla merkezini bir köprüyle bağlayarak, unutulmuş bir mahalleyi şehrin tekrardan sosyal olarak hareketli bir merkezi yapmak için kolları sıvamışlar.
“Bir köprü neleri değiştirir?” diye düşünebilirsiniz, ama burada da hiç alışılmamış bir yaklaşımla şehre geri kazandırdıkları bu projeyi kitle fonlamasıyla gerçekleştirmişler. Her geçen gün biraz daha ilerleyen buköprünün her tahtasında katkıda bulunan kurum veya kişilerin isimleri var.
Ne belediyeden ne merkezî hükümetten bir girişim beklemişler ve bunu tamamıyla kendileri ve şehirleri için yapmışlar. Tabii ki bu kitle fonlaması için büyük bir kampanya yapmışlar. Ben tam anlamıyla hayran kaldım. Tam olarak neye derseniz, birçok yerine. Kentsel dönüşüm söz konusu olduğunda demek ki Rotterdamlılar eski mahallelerini tamamıyla yıkıp yeniden yapmayı bilmiyorlar. Dahası bir de üstüne üstlük belediyeden beklemek yerine kendileri yapıyorlar. Hem de maalesef yeni yapılacak projenin getirisi de sadece bir köprü, onu da kendi kendilerine fonluyorlar. Bizim duymaya alışmadığımız ama tam da duymak istediğimiz bir kentsel dönüşüm projesi.
