Uyarmıştık! Pestisitler gıdamızı zehirliyor
Düşünün ki; bir organizmayı yok etmek için kullanılan bir zehir ile besinler üzerinde kalıntılar oluşturan bir kimyasala yol açıyorsunuz. Bu kalıntıların insana, hayvana, çevreye ve özellikle koruyacağı bitkiye verebileceği zararları göz ardı edebilir misiniz?
Maalesef tarım sektörümüz bunu göz ardı edebiliyor. Pestisit adı altındaki ilaçların bitkiler üzerine püskürtülmesi ile doğrudan hedeflenen organizmaya etki etme olasılığı en fazla %6 iken, hedef altındaki organizma dışındaki diğer yararlı organizmalar ve toprağa etki etme oranı %99.9.
Yazarlarımızdan Esra Gürses’in Yrd. Doç. Dr Bülent Şık’a danışarak hazırladığı pestisitler hakkında detaylı raporumuzda; Avrupa’ya önemli miktarda sebze-meyve ihraç eden Türkiye’nin 2008 yılında gönderdiği gıda ve yemlerin standartlara uygun bulunmayan parti sayısı yönünden 125 ülke arasında 2. sırada yerini aldığını yazmıştık.
Bu sefer de Ahmet Şık tarafından Cumhuriyet’te haber haline gelen Yrd. Doç. Dr Bülent Şık’ın araştırması, gıdaların mevzuatta belirtilen maksimum limit değerlerinin çok üzerinde kalıntı içerdiğini kanıtladı.
Akdeniz Üniversitesi’ne bağlı Gıda Güvenliği ve Tarımsal Araştırmalar Merkezi’nde 2013 ve 2014’te yürütülen Antalya merkezli çalışma domates, yeşil biber, salatalık, kabak, patlıcan, çilek ve portakal gibi sofralardaki temel ürünlerin zehir deposu olduğunu ortaya koydu. 2013’de semt pazarlarından tesadüfi toplanan 400 ayrı sebze ve meyve örneğinin yüzde 21’inin, 2014’te ise incelenen 309 adet gıda örneğinin yüzde 25’inin mevzuatta belirtilen üst limit değerlerin üzerinde pestisit kalıntısı içerdiği belirlendi.
Bir üründe birden fazla sayıda pestisit kalıntısı bulunduğunu da ortaya koyan çalışmada elde edilen sonuçlar Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yürütülen rutin denetim çalışmaları sonucunda elde edilen değerlere oranla büyük farklılıklar içeriyor.
2013’te 163 domates, 82 yeşil biber, 91 salatalık, 25 kabak ve 39 çilek örneği olmak üzere toplam 400 adet meyve ve sebzenin yüzde 21’inde mevzuatta belirtilen limit değerlerin üzerinde pestisit kalıntısı bulunduğu ortaya çıktı. 2014’ün aynı döneminde analiz edilen 106 domates, 53 yeşil biber, 37 salatalık, 22 kabak, 21 çilek, 16 patlıcan ve 54 portakal olmak üzere 309 adet ürünün ise yüzde 25’inde limit değerlerin üzerinde kimyasal madde kalıntısına rastlandı.
2013’te analiz edilen domates örneklerinin yüzde 6’sı, 2014’te ise yüzde 12’sinde maksimum kalıntı limitlerinin üzerinde pestisit kalıntısı içerdiği belirlendi. Bu oranlar yeşil biberde yüzde 31 ve 30, kabak için yüzde 40 ve 36, çilek içinse yüzde 10 ve 5 olarak tespit edilirken bu oranlar patlıcanlarda yüzde 19, portakallarda yüzde 24.
Çalışmanın ortaya çıkardığı bir diğer önemli bulgu da, kalıntı limitlerinin altında olsa da, aynı üründe birden fazla sayıda pestisit kalıntısının bulunması oldu. Analiz yapılan sebze ve meyve örneklerinin yüzde 85’inde birden fazla sayıda pestisit kalıntısı olduğu ortaya çıktı. Kabak için yüzde 4 ve 9, çilek içinse yüzde 25 ve 19 olarak tespit edildi.
Çalışmayı yürüten ekip adına açıklama yapan Akdeniz Üniversitesi Gıda Güvenliği ve Tarımsal Araştırmalar Merkezi Müdür Yardımcısı Yrd. Doç. Dr Bülent Şık bir toksik kimyasal maddenin maksimum kalıntı limit değerlerinin altında olmasının bile sağlığa olumsuz etkileri olduğunu söyledi.
Şık’a göre son yıllarda sıklıkla karşılaşılan arı ölümlerinin bir nedeni de pestisitler. Şık, “Neonikotinoidler adı verilen bir kimyasal gruba ait pestisitlerin arı ölümlerine yol açabileceği sıklıkla dile getiriliyor. Yaptığımız araştırmada domates, biber ve salatalık örneklerin yüzde 40’ında en az bir adet neonikotinoid grubuna ait pestisit saptandı” dedi.
Her gün tarımda kullanılan ilaçların insana verdiği zararlardan bir yenisi daha ortaya çıkarken umutladığımız nokta; organik tarım üretiminin de gelişmeye ve daha çok insana ulaşmaya devam etmesi. Tarımda kimyasal maddelerin kullanılmasına tepki olarak doğmuş, doğanın kurallarına uygun olarak üretilen organik tarım ürünlerinin önemi yakın zamanda daha da artacak.
Kaynak:
