Yapay etin yahnisi olur mu?

Yaşam ve tüketim biçimimize bakıldığında bundan 40 yıl sonra gıda kıtlığı günlük hayatımızın bir parçası olacakmış gibi görünüyor. Yapılan araştırmalara göre 2050 yılında dünya nüfusu 9 milyara yaklaşacak. Birleşmiş Milletler’e bağlı bir kurum olan Food and Agriculture Organization‘ın (Gıda ve Tarım Kurumu) haziran ayında yayınladığı bir rapora göre çevresel baskı tarım alanlarına, su kaynaklarına ve balıkçılığa ciddi bir tehdit oluşturacak ve bugünkü üretim ve tüketim biçimi ile nüfusun beslenme ihtiyacını karşılamak imkansız hale gelecek.

Bu da beslenme biçimini protein içeren kaynaklara, çoğunlukla da ete dayandıranlar için tehlike çanlarının çaldığına işaret.

Özellikle Amerika’da bir takım üreticiler bu kötü haber karşısında oturup dizlerini dövmektense daha sürdürülebilir olan alternatif protein kaynakları araştırmaya koyuldular. Menüde neler mi var? Yenilebilir böcekler, bitki bazlı yapay yumurta, sahte et ve Hollanda’da geçtiğimiz günlerde üretilen hamburger etine benzer laboratuvar ortamında üretilmiş schmeat.

Schmeat kelimesi tanıdık geliyorsa belki Oxford Dictionary’nin bu yılın en iyi ikinci kelimesi (birinci selfie olmuştu) olarak seçtiğini hatırlıyorsunuzdur.

O yediğin cırcır böceği mi? Bana da bir tane ver

FAO raporuna göre yenilebilir böcekler ucuz, düşük karbon salımına neden oluyor ve aynı zaman da protein, mineral, yağ ve lif deposu. Bu işi yapanların yaptıkları araştırmalara göre ise gıda olarak tüketmek üzere böcek popülasyonunu artırmanın çiçeklerin döllenmesine yardımcı olmak, toprağın bereketini artırmak ve zararlı pestleri kontrol altına almak gibi ekolojik yararları da var.

2001’den bu yana böcek yemek üzerine halk eğitimleri veren David Gracer şöyle diyor: ‘Bu alanda beş yıl önce adı bile anılmayan bir pazar gelişti.’

1999 yılında meraktan böcek yemeye başlayan Gracer, deneyimini akademik makalelere ve medyaya yansıtmaya devam ediyor. Son dört yılda medyada gıda olarak böcek tüketmekten (etnomofaji) bahseden 1200 makale yayınlanmış. Akademik alanda da 800 makaleye konu olmuş.

Latin Amerika, Asya ve Afrika’nın bazı bölgelerinde uygulanmasına rağmen, Amerikan medyasında yayınlanan makalelerin altındaki yorumlara bakıldığında toplumun etnomofaji ile ilgili fikirlerinin bolca tiksinti ve alaydan oluştuğunu söylüyor Gracer.

Bu algıyı değiştirmek ve pazarı geliştirmek adına ne yapılabilir? ‘İklim değişikliği, gıda üretimi ve güvenliği konularında işler çığrından çıkması insanlarının algı ve bakış açılarının da değişmesine neden olabilir’ diyor gracer. Ardından da ‘Ben başladığımda bunu yapan yalnızca birkaç kişi vardı, şimdi ise yenilebilen böcek üretimi yapan şirketler var. Altı-yedi yıl öncesine göre çok büyük bir topluluğa evrildik.’

Tiny Farms

Berkeley’de yaşayan Andrew Brentano, karısı Jena ve arkadaşları Dan Imrie-Situnayake bir yıl kadar önce yenebilir böcek üretimini destekleyen kişi ve kuruluşlara yardımcı olmak amacıyla Tiny Farms‘ı kurmuşlar.

Aslına bakılırsa Bay Area yenilebilir böceklerle 2011’de San Fransisko‘da kurulan Don Bugito vasıtasıyla tanışmış. Onun öncesinde de San Fransisko’daki California Academy of Sciences ve şehir hayvanat bahçesi maceraperest ruhlara yenilebilir böcekler satmışlar.

Tiny Farms kurucuları et üretimi için yeteri kadar kaynak kalmadığını, alternatif protein kaynaklarına ihtiyaç olduğunu düşünerek bu işe girmişler.

Büyümekte olan şirketin ana ürünü, kişi ve şirketlerin böceklerini internet üzerinden takip edip denetleyebileceği internet bazlı bir işletim sistemi kurmak. İstek üzerine piyasaya sürecekleri ilk ürün ise evde böcek çiftliği kurmak için hazırlanmış açık kaynaklı teçhizat olacak. 2014 yılının ilk çeyreğinde ürün piyasada bulunabilecek.

Beyond Meat

Beyond Meat‘in sahibi ve CEO’su Ethan Brown, çalışmalarına bitki bazlı ve görünüş olarak bire bir gerçeğine benzeyen et üretimi araştırması yaparak başlamış. Brown, biyoloji mühendisliği profesörü Fu-hung Hsieh ve Missouri Üniversitesi’nde araştırmacılık yapan Harold Huff‘la bir araya gelerek soya fasülyesinden sahte bir tavuk ürünü geliştirmiş. Proje 2012’de Beyond Meat‘in Kolombiya’daki fabrikasında filizlenmiş.

 

Josh Tetrick 2011 yılında ‘kusursuz, bitki bazlı yumurtanın’ peşine düşer ve Hampton Creek Foods‘u kurar. Amacı tekinsiz ve çevresel olarak zararlı olan yumurta üretim tesislerine alternatif yaratmaktır. ‘O tesislerde üretilen yumurtaların üçte biri yine gıda maddesi olarak tüketildiğinden, biz de bu kafeslerde yaşayan tavukların ürettiği ürüne odaklandık’ diye anlatıyor.

İlk başta yapılan araştırmalarda Hampton Creek Foods araştırmacıları 2.000’in üzerinde bitkinin molekül yağısını incelemişler. Sonrasında işi firmanın mutfak direktörü ve gıda bilimcileri üstlenmiş. 11 bitki, yumurta yerine kullanılmak için ‘oldukça iş görür’ bulunmuş. Bunun nedeni ise bu bitkilerin aynı yumurta gibi havalandırılabiliyor, asıltılaştırılabiliyor ve pıhtılaşabiliyor olmasıymış. Sonuç ise pişirilen gıdalarda yumurta görevi gören Beyond Eggs olmuş

Hampton Creek Foods aynı zamanda sarı bezelyeden mayonez de üretiyor. Şu an Amerika’daki Whole Foods’da satılan ürün 5 Aralık itibariyle tüm dünyaya pazarlanmaya başlanacak.

Kurabiye hamuru ve çırpılmış yumurta olarak kullanılabilecek ürünler de yolda.