Palmiye yağı ürün etiketlerinde hangi isimlerle bulunur?
Palm ya da palmiye yağı günümüzde dünyada en yaygın olarak kullanılan bitkisel yağdır. Kullanım alanı oldukça geniş olan bu yağ atıştırmalık yiyeceklerden şampuana ve biyoyakıta kadar sayısız üründe kullanılır. O kadar yaygındır ki, çoğu süpermarketteki ambalajlı ürünlerin yaklaşık yarısında bulunabilir.
Batı Afrika’ya özgü olan yağ palmiyesi ağacının (elaeis guineensis) meyvesinden elde edilir. Bir zamanlar gıda ve lif gibi temel şeyler için kullanılıyordu, ancak diğer bitkisel yağ mahsullerinden daha yüksek bir verim ve düşük işçilik maliyetleri ile tercih edilen bir yağ haline geldi. Ağaçlar bir zamanlar küçük ölçekli, sürdürülebilir sistemlerde dikilirken, yüksek talep büyük ölçekli plantasyonlara ihtiyaç yaratmıştır Palm yağı dünyada en yaygın kullanılan bitkisel yağdır. Oldukça çok yönlüdür ve atıştırmalık yiyeceklerden şampuana ve biyoyakıta kadar her şeyde kullanılır. O kadar yaygındır ki, çoğu süpermarketteki ambalajlı ürünlerin yaklaşık yarısında bulunabilir. Palm yağı en verimli bitkisel yağ kaynağı olmakla birlikte, hızla yayılması gezegenin en önemli ve hassas yaşam alanlarından bazılarını tehdit etmektedir.
Palm yağı tropikal yağmur ormanlarında yetişir ve bu ormanların geleneksel palm yağı plantasyonları için kontrolsüz bir şekilde temizlenmesi, bu yeri doldurulamaz ve biyolojik çeşitlilik açısından zengin ormanların yaygın bir şekilde kaybına yol açmıştır. Plantasyonlar ayrıca orangutanlar, kaplanlar, filler ve gergedanlar da dahil olmak üzere nesli tükenmekte olan türlerin yaşam alanlarının yok edilmesiyle de bağlantılıdır. Nesli tükenmekte olan Bornean orangutanı ve kritik tehlike altındaki Sumatra orangutanının yaşam alanları son yirmi yılda yüzde 50 oranında azalmıştır. Bunun yanında orangutan nüfusunun sayısı da yarı yarıya düşüş göstermiştir.
Bunun yanında bölgede yaşayan ve ormancılıkla geçinen insanlar topraklarını kaybeder ve yerel topluluklar olumsuz etkilenir. Endonezya’da çığırından çıkan ekim alanlarının kesilip yakılması nedeniyle feci yangınlar meydana gelmiştir.
Küresel palm yağı üretimi 1995 yılında 15 milyon ton iken 2017 yılında dört kattan fazla artarak 66 milyon tona ulaşmıştır. Küresel palm yağı pazarı 2022 yılında 67,3 milyar dolar değerindeyken, 2023’ten 2030’a kadar yıllık yüzde 5,1 bileşik büyüme oranıyla büyüyeceği tahmin edilmektedir.
Palmiye yağına olan talebi ve palmiye yağı üretimini durdurmak neredeyse imkânsızdır. Ayrıca palmiye yağından kaçınmanın daha kötü etkileri olabilir çünkü bu durum sürdürülebilir üretim yapılması için çaba sarf eden oluşumlara olan desteğin azalmasına sebep olabilir. Bu da şirketleri çevre üzerinde daha fazla etkisi olabilecek başka ürünler kullanmaya teşvik edebilir. Palmiye yağı, diğer bitkisel yağlara göre daha az toprak gerektirdiğinden, doğru yetiştirildiğinde verimli bitkisel yağdır. Tüketiciler sürdürülebilir şekilde üretilen palmiye yağını destekleyerek kurumsal çıkarların yol açtığı yıkımı azaltmada rol oynayabilirler.
Bir üründe palmiye yağı olup olmadığını tespit etmenin en işlevsel yolu ürün etiketini kontrol etmektir. Palmiye yağı ürün etiketlerinde pek çok farklı isim altında yer alabilir. Bunların en yaygınları:
1. Elaeis guineensis
2. Etyl palmitate
3. Glyceryl
4. Hydrogenated palm glycerides
5. Octyl palmitate
6. Palmiye meyvesi yağı / Palm fruit oil
7. Palm kernel
8. Palm kernel oil
9. Palm stearine
10. Palmate
11. Palmitat / Palmitate
12. Palmitik asit / Palmitic acid
13. Palmitoyl oxostearamide
14. Palmitoyl tetrapeptide-3
15. Palmityl alcohol
16. Palmolein
17. Sodium kernelate
18. Sodium laureth sulfate
19. Sodium lauryl lactylate/sulphate
20. Sodium lauryl sulfate
21. Sodium palm kernelate
22. Stearate
23. Stearic acid
24. Vegetable fat
25. Bitkisel yağ / Vegetable oil
Bu içerikleri bir etikette görürseniz, şirketi arayabilir ve palm yağı içerip içermediklerini ve/veya palm yağını sürdürülebilir işletmelerden temin edip etmediklerini sorabilirsiniz.
Ayrıca WWF, tüketicilere sosyal ve çevresel açıdan sorumlu bir şekilde üretilen sertifikalı sürdürülebilir palm yağının kullanıldığından emin olmak için Sürdürülebilir Palm Yağı Yuvarlak Masası (RSPO) etiketini aramalarını tavsiye etmektedir. Rainforest Alliance’ın da bir sertifika etiketi bulunmaktadır.
