Garanti Bankasına STK’lardan Çağrı: Kömürü Finanse Ederek İklim Lideri Olunmaz
Garanti Bankası’nın, Karbon İfşa Projesi (CDP) İklim Liderleri Küresel A listesinde yer almasını değerlendirdiren, Banktrack, Avrupa İklim Ağı (CAN Europe), 350.org ve Yeryüzü Derneği gibi STKlar, Garanti Bankası’nın kendini iklim lideri olarak göstermesine tepki gösterdi. Aşağıda sivil toplum kuruluşlarının beraber yayınladığı basun bültenini bulabilirsiniz:
“…Garanti Bankası, hem gittikçe daha da korkutucu boyutlara ulaşan küresel ısınmanın baş tetikleyicisi olan, hem de yerel toplumlar tarafından karşı çıkılan kömürlü termik santrallerin bilinen finansörlerinden. İskenderun’da, Silopi’de, Zonguldak’ta, İzmir olmak üzere Türkiye’nin dört bir yanında, yaklaşık 6000 MW’lık kömür projesinin finansmanında yer alan Garanti Bankası, bir yandan yeni kömürlü termik santral projelerine kaynak sağlarken, diğer bir yandan da ömrünü tamamlamış, eski, ekonomik verimliliği düşük ve çevresel etkileri yüksek termik özelleştirmelerinin finansmanında yer alıyor. Banka kömüre milyonlarca dolar destek vermesine rağmen, sürdürülebilirlik raporları hazırlayarak ve taahhütler vererek, kendisini “İklim Eylemi Lideri” olarak gösteriyor.
İngiltere Merkezli kuruluş Karbon İfşa Projesi’nin (Carbon Disclosure Project, CDP) her yıl yayınladığı raporda yer alan Küresel A Listesi iklim değişikliği mücadelesinde başı çeken şirketleri kapsıyor. Aralık 2016’da yayınlanan listede, Garanti Bankası da bulunuyor. CDP’nin bu listesi tüm şirketlere yönelttiği sorulara verdiği cevaplar üzerinden değerlendirmeye tabi tutularak hazırlanıyor.
Ancak Garanti Bankası, CDP’ye verdiği cevaplarda, portföyünde bulunan kömür projelerinden bahsetmiyor. Hazırladığı CDP Sürdürülebilirlik Raporu’nda, yenilenebilir enerji finansmanını arttıracağını, gölge karbon fiyatlandırması yapacağını, müşterilerinden ağaçlandırma yapmalarını istediğini, ofis alanlarını düşük emisyonlu hale getireceğini ifade ediyor fakat aynı zamanda kaynaklarını, karbon emisyonlarının baş kaynağı olan kömür projelerine destek için kullanıyor. Garanti Bankası, raporlarında saydam davranmayarak, kömüre verdiği mali desteği göstermiyor.
Avrupa İklim Ağı’ndan (CAN Europe) Elif Gündüzyeli, iklim liderliği ile kömür finansmanı arasındaki tezatlığa dikkat çekerek “Paris Anlaşması’yla ülkeler küresel sıcaklık artışını 1,5C derecede sınırlandırma sözü verdiler. Gittikçe ısınan bir dünyada felaketler getirecek iklim değişikliğinin önüne geçmek istiyorsak daha fazla kömür yakmayı göze alamayız. Kömürü finanse eden bankalar da iklim liderliğine oynayamaz, şeffaflık ilkelerine ters düşer” diyor.
350.org’dan Cansın Leylim Ilgaz “Yıllardır Türkiye’deki yerel topluluklar sağlıklarına, çevrelerine ve yaşamlarına zarar veren kömürlü termik santrallerle mücadele ediyor. Daha geçtiğimiz Mayıs ayında Aliağa’da binlerce kişi Garanti Bankası’nın finanse ettiği projelerden biri olan İzdemir termik santraline karşı durduklarını gösterdi. Garanti gibi bankalar bizlerin parasını fosil yakıt finansmanında kullanarak bir yandan yerelde ciddi tahribatlara neden oluyor, diğer yandan da tüm gezegeni etkileyen geri dönüşü olmayan iklim değişikliğine katkıda bulunuyorlar. Fosil yakıtlardan çekilmeden gerçek iklim liderliği mümkün değil” diye ekliyor.
Bankaların adilliğini ve sürdürülebilirliğini izleyen uluslararası sivil toplum örgütü Banktrack’tan İklim ve Enerji Kampanyaları Koordinatörü, Yann Louvel ise, uluslararası bankaların kömürden çekilmeye başladıklarını ancak Garanti’nin bunu sadece sözde yaptığını vurgulayarak:
“Geçtiğimiz yıl, bankaların kömür sektöründen finansman çekme sözü verdikleri ‘Paris Taahhüdü’ kampanyası çerçevesinde Garanti Bankası bize bu kampanyanın vizyonu kabul ettiklerini, bu yönde faaliyetlerde bulunacaklarını belirtmişti. Ancak CDP’ye verdikleri raporda kömürden söz etmedikleri gibi Avrupa ve Amerika’daki pek çok bankanın aksine kömür finansmanını azaltmak için hiçbir önlem de almadılar ve finansmana devam ettiler. Bu yüzden Garanti’yi küresel iklim lideri olarak değerlendirmek absürd” diye belirtiyor.
Garanti Bankası’nın özelleştirme finansmanına katkı sağladığı termik santrallerden biri de Seyitömer Termik Santrali. Yeryüzü Derneği termik santrallerin yerelde önemli insan hakları ihlallerine neden olduğunu ortaya koyan bir rapor hazırlamıştı. Dernek’ten Aytaç Tolga Timur Garanti Bankası’nın finansman faaliyetlerinin sosyal hakları da tehdit ettiğini ifade ediyor.
Timur, “Garanti Bankası’nın kömür finansmanı sadece iklimi tehdit etmiyor yurttaşlarımızın sosyal haklarını da tehdit ediyor. Garanti Bankası, çevrenin korunmasını ve sosyal sürdürülebilirliği göz önünde bulundurmuyor. Alan çalışmamızda, Garanti’nin özelleştirmesini finanse ettiği Seyitömer termik santralinin neden olduğu ciddi insan hakları ihlalleri ile karşılaştık. Seyitömer, Avrupa’nın en eski ve en kirli termik santral projelerinden biri. Santralin kapanmış olması ve alanın rehabilite edilmesi gerekirken özelleştirmesi sayesinde işletmede kalarak yaşam alanlarını nasıl tahrip ettiğini gözlemledik” dedi.”
350.org’un şirketlerin yatırımlarını fosil yakıtlardan uzaklaştırmasını amaçlayan “Yatırımını Geri Çek!” hareketi şu an da 5 trilyon dolara ulaşmış durumda. Bu 76 ülkeden 688 kurumun fosil yakıtlar ile olan mali bağlarını kopraması ile başarıldı. Umarız Garanti Bankası sivil toplum kuruluşlarının çağrısını duyp fosil yakıtlar ile mali bağlarını keserek gerçek bir iklim lideri olur.
