ODTÜ Ormanı: 57 yılda yapılan, bir gecede yok edildi
Ankara’nın en büyük yeşil alanı, Türkiye’nin ve hatta belki de dünyanın kent bölgesinde insan tarafından yapılmış en geniş kapsamlı orman ekosistemi ODTÜ Ormanı.
4500 hektar büyüklüğündeki ODTÜ yerleşkesinin %75’ini kaplıyor, Orta Anadolu’da yok olmaya yüz tutmuş flora ve fauna türlerinden yüzlercesine ev sahipliği yapıyor. Kurt, tilki, keklik, tavşan, yılan, kaplumbağa gibi bir dizi vahşi hayvana, 140′ tan fazla kuş türü ve göl ile göletlerde yaşayan çeşitli balık türleri gibi çok sayıdaki memeli ve sürüngene kusursuz koşullar sağlıyor. Kentin iklimini yumuşatıyor, havasını temizliyor, bölgede erozyon oluşmasını engelliyor, Ankaralıların rahat bir nefes almasını sağlıyor.
Yıllardır çeşitli yol ve imar planları gerekçe gösterilerek yok edilmeye çalışılan ODTÜ Ormanı’nda önceki gece korkulan oldu ve Ankara Büyükşehir Belediyesi ekipleri, gece saatlerinde hafriyat kamyonları ve iş makineleri ile ODTÜ arazisine girerek burada yol çalışmalarına başladı.
Sabah olduğunda ormanın 95-100 metre eninde, yaklaşık 4,5 kilometrelik alanı tamamen ağaçsızlaştırılmıştı.
1️⃣ODTÜ REKTÖRLÜĞÜ İLE YAPILAN PROTOKOL GEREĞİ AÇILACAK 4,5 KM’LİK YOLU BİR GECEDE AÇARAK BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BİR REKORA DAHA İMZA ATTI.. pic.twitter.com/3IWbf5RRqK
— İbrahim Melih Gökçek (@06melihgokcek) September 10, 2017
9️⃣BUGÜN İNCEK’E DOĞRU AÇILAN 5,5 KM’LİK YENİ BULVAR KONYA YOLUNUN ALTERNATİFİ OLUYOR VE ŞEHİR HASTANELERİ TRAFİĞİNİ ÇÖZÜYOR… pic.twitter.com/Yq27PCFgzc
— İbrahim Melih Gökçek (@06melihgokcek) September 10, 2017
Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek ise ağaç kesimini “ODTÜ rektörlüğü ile yapılan protokol gereği açılacak 4,5 km’lik yolu bir gecede açarak büyükşehir belediyesi bir rekora daha imza attı” sözleri ile değerlendirdi.
ODTÜ Ormanı’nın kuruluşu ve tarihçesi
1956 yılında TBMM binaları yanındaki barakalarda eğitim-öğretim hayatına başlayan ODTÜ, kendisine tahsis edilen İç Anadolu bozkırındaki 4500 hektar büyüklüğündeki arazisinde, Türkiye’nin, belki de dünyanın kent bölgesinde insan tarafından yapılmış en geniş kapsamlı orman ekosistemini Ankara kentine kazandırmayı hedeflemiştir.
Çalışmalar ilk etapta arazi sınıflandırma haritalarının hazırlanması ile başlamıştır. Mevcut erozyonu engellemek için arazinin %75′ inin dikim yolu ile ağaçlandırması gerekliliği ortaya çıkınca 7 Temmuz 1958 tarihinde 180 dekarlık bir alanda Üniversite ve Türkiye Ormancılar Cemiyetinin ortak çalışmaları ile deneme parselleri kurulmuştur. Kurulan deneme parsellerinde 1959 yılı ilkbaharında başarılı sonuçlar alındığı görülünce, 15 Kasım 1960 tarihinde ODTÜ ve Orman Genel Müdürlüğü’nün ortak çalışmaları ile ‘ağaçlandırma seferberliği’ başlatılmıştır. İlk etapta yağmur ve rüzgâr erozyonunun kontrol altına alınması amacıyla banket-teras metodu ile tüm arazi teraslandırılmış, daha sonra susuz plantasyona uygun tohum ve yetişmiş fidanla plantasyon uygulamasına geçilmiştir.
1961 yılından günümüze kadar, Karaçam, Sarıçam, Toros Sediri, Meşe, Kavak, Badem vb gibi kurak koşullara dayanıklı yaklaşık 10 milyon ibreli ve 23 milyon yapraklı ağaç yerleşkeye dikilmiştir. Yaklaşık 3100 hektar genişliğindeki ODTÜ Ormanı T.C. Kültür Bakanlığı tarafından 1995 yılında Doğal ve Arkeolojik SİT Alanı olarak ilan edilmiştir.
Uzun yıllar devam eden bu özverili çalışmalar neticesinde Orta Anadolu’da yok olmaya yüz tutmuş flora ve fauna türlerinin bulunduğu önemli bir doğal çevre yaratılmıştır. Bu doğal çevrede kurt, tilki, keklik, tavşan, yılan, kaplumbağa vb gibi bir dizi vahşi hayvan, 140′ tan fazla kuş türü ve göl / göletlerde yaşayan çeşitli balık türleri gibi çok sayıdaki memeli ve sürüngene kusursuz koşullar sunulmaktadır.
ODTÜ Yerleşkesi bugün Ankara’nın en geniş yeşil bölgesidir. ODTÜ Ağaçlandırma Projesi 40 yılı aşkın bir süredir devam eden özgün yapısıyla bölgede bir mikro – klima etkisi yaratmış, kuru geçen yaz ve şiddetli geçen kış mevsimlerini yumuşatmayı başararak kent iklimini değiştirmiş, Ankara şehrinin güney girişinde hızla gelişen çarpık kentleşmeye bir set çekmiştir.
ODTÜ Ağaçlandırma Projesi 1995 yılında “Ekolojik değerleri hızla bozulan dünyamızda yaratmış olduğu artı değerler” nedeniyle Uluslararası Aga Khan Mimarlık Ödülleri’nin “yenilikçi kavramlar“ kategorisinde, 2003 yılında ise TEMA Vakfı tarafından “çorak bir arazinin yeşil bir bölge haline gelmesi ve çölleşmeyle mücadele hareketine verdiğimiz destek” nedeniyle ödüllendirilmiştir.
Bu proje, “bozkırdan bir orman yaratmanın” yanı sıra duyarlı kentsel planlama ile vahşi hayatın ve bazı türlerin yok olması gibi günümüzün önemli sorunlarına çare bulunabileceğini kanıtlaması açısından da büyük ölçüde değer taşımaktadır.
ODTÜ Ormanı’nın ve yerleşkesinin hikâyesini anlatan Bozkırı Yeşertenler belgeselini aşağıdan izleyebilirsiniz:
