Petrol döküntüleri, etkileri ve Deepwater Horizon: Asla unutma ve affetme

Unutulmayan hiçbir şeyin kolayca affedildiğini düşünmüyorum. Affetmek için önce unutmak ya da kabullenmek gerekir. Peki, BP’nin Meksika Körfezinde yarattığı çevre felaketini unutabilecek miyiz? Hem de çevresel etkileri hâlâ devam ederken ve konu gündemdeyken.

TIKLAYIN: BP’den (hâlâ) nefret etmek için 10 neden

unnamed-4Bence, bu felaket, çevreden götürdükleri telafi edilmeden unutulacak bir olay değil ki üzerinden 7 yıl geçmiş olmasına rağmen bu etkiler devam ediyor. Dahası uzmanlar bu etkilerin diğer bazı felaketler gibi daha çok uzun yıllar süreceğini söylüyorlar.

Dünya devi petrol şirketi BP’nin,  yarattığı felaketin zararlarını telafi etmeye çalışarak kendini affettirme çabalarını sürdüğü şu dönemde, 2010 yılı nisan ayında gerçekleşmiş olan, Meksika Körfezi’ndeki kazayı yeniden bir hatırlayalım dedim bu hafta.

Ama öncelikle petrol kirliliğinden ve denizler üzerindeki etkilerinden bahsetmeliyiz.

Gezegenimiz, yüzeyinin altında geniş petrol ve gaz rezervleri bulundurur.  Bu rezervler tarih öncesi bitki ve hayvan kalıntılarının kum, silt ve kayaçlarla birlikte denizler altına çökmesi sonucu oluşmuştur. Bu oluşum çöktükçe nehirlerde, sahil şeridinde, denizlerin dibinde katman üzerine katman yığılması ile hapsolmuştur. Havasız koşullar sağlandığı için organik oluşum çürümemiştir. Zamanla artan basınç oluşan çamuru kaynak kayaç haline getirirken, organik maddeyi de petrol haline getirmiştir. Petrol bu kaya oluşumunun içerisinde tutulur. Bu durum süngerin suyu tutmasına benzetilebilir.

Milyonlarca yıl boyunca, yeryüzünün dibinde kaynak kayaçta bulunan petrol ve gaz, kayaçtaki gözeneklerden yüzeye doğru ilerler. Ancak bu olay doğanın bir parçasıdır ve büyük çevresel hasarlara nadiren neden olabilir. Her doğal oluşuma insan müdahalesi olduğunda, problemler meydana gelebildiği gibi, doğanın parçası olan bu olay da insan müdahalesi ile gerçekleştirilirse ciddi anlamda çevresel hasarlar meydana gelmektedir. Özellikle ihmalkârlıklar bu büyük çevresel felaketlere yol açmaktadır.

BP’ Meksika Körfezinde petrol elde etmek için bu doğal oluşuma, Deepwater Horizon (Derin Su Ufku) adlı petrol kulesi ile müdahale etmiş, bunu yaparken tedbiri elden bırakmış ve ihmalkârlıklar sonucunda geri dönüşümsüz bir çevresel felakete neden olmuştur.

BP’nin yarattığı çevresel felaketten önce bu tür kazalar hep yaşanıyordu zaten. Geçtiğimiz 30 yılda, petrol döküntülere ve deniz ekosistemine etkileri dikkatlerin odak noktası oldu. Çünkü petrol döküntüsünün meydana gelmesi ile birlikte çevre ve insanlar açısından çok sayıda problem, bu olayın akabinde meydana geldi.

Bir petrol döküntüsü, sıvı petrolün çevreye bir araç, gemi, tank, ya da bir boru hattından çıkarak ulaşması durumudur.  Bu durum genellikle su gövdelerinde gerçekleşir. Döküntülerin kaynakları çeşitlidir. Su gövdelerinde, petrol döküntüleri genellikle petrol kuleleri, açık deniz petrol platformları ve kuyular nedeniyle meydana gelir. Petrol döküntüleri, çeşitli endüstrilerden kaynaklanan rafineri petrol veya hatta atık petrol ile de gerçekleşebilir. Hepsinin ortak noktası, etkilerinin kalıcı olması ve temizliğinin zorluğudur.

unnamed-3

Petrol su üzerine yayılarak, güneş ışığının su yüzeyinin altına ulaşmasına engel olur. Zaman zaman su tabakası üzerinde parlak bir madde görürüz. Bu bitkilerin ve deniz hayvanlarının hayatta kalmasını zorlaştıran petrolden başka bir şey değildir.

Petrol döküntüsünü temizlemek kolay bir işlem değildir. Operasyonları gerçekleştirmeden önce çeşitli etmenlerin göz önünde bulundurulması gereklidir. Dökülen petrol miktarı, suyun sıcaklığı, kıyı tipi ve bunun gibi nice faktör temizliğe başlamadan önce dikkate alınır.

unnamed-2

Petrol döküntüleri bitkiler, hayvanlar ve insanlar için ölümcül olabilmektedir. Petrol çok toksik bir maddedir ve deniz ortamında yaşayan türlerin ciddi kaybına neden olabilir. Petrol döküntüleri, kuşların tüylerine nüfuz eder ve kuş tüyünün yalıtım özelliğini bozar, onların uçmalarına engel olur, zehirlenmelerine ya da hipotermi olmalarına sebep olur. Yalıtımın temelde kelime anlamı; bir yerde ya da bir durum içerisinde, diğer yerlerden ya da durumlardan ayrı olma hali olarak tanımlanabilir. Tanıma bakıldığında her şeyin yalıtımı mümkün gibi görünse de yalıtım genel olarak akışkanlar için kullanılan bir terimdir. Bu durumda çoğu zaman hareketlilik gösteren olgular için kullanılan yalıtım kelimesi, onların daha fazla korunumunu ifade eder.

Örneğin ısının yalıtımı, daha fazla ısının belli bir sınırın ötesinde, sınırın diğer kısmına geçişinin önlenmesini böylece sıcaklığın korunmasını ifade eder. Kuş tüyleri bu yalıtım özelliğine sahiptir. Kuş tüyleri oldukça karmaşık yapıdadır, zira Charles Darwin’i bile üzerinde çok düşündürmüş bir konu olduğu söylenir bu yüzden şu şekilde devam edeceğim; kuşların kışın üşümesini engelleyen bu tüylere petrol bulaştığı zaman, tüyler bu özelliklerini kaybederler. Hipotermi bu nedenle gerçekleşir ve kuşların ölümüne neden olur.

oil-bird

Petrol döküntülerinin yarattığı çevre felaketleri sonucunda, halk bu konuya son yıllarda daha fazla dikkatini vermektedir ancak bu olaylar yüzyıllardan beri yaşanmaktadır zaten. Bu tür kazalar sanayi devriminden bugüne kadar defalarca gerçekleşmiştir.

Denize petrol döküldükten sonra;

Suyun çevresinde ya da kıyısında yaşayan hayvanlar etkilenir. Bir kez döküntüden etkilendikten sonra, su içerisinde ve çevresinde var olan canlı hayatı sona erebilir. Yukarıda bahsettiğimi gibi döküntüden etkilenen canlılar yüzmekte, uçmakta ve vücut sıcaklığını korumakta zorlanarak hayatlarını kaybederler.

Hayvanlar petrolü sindirebilir ve toksik etkisi sonucunda ölebilirler.

Yunuslar, su samurları, kuşlar ve birçok deniz canlısı bu sonuçlarla yüzleşir.

Petrol döküntüsü, döküntü sonrasında sadece çevresel değil ekonomik etkiler de bırakır. Değerli ham petrol ya da rafine edilmiş petrol kaybedildiğinde, mevcut kullanılabilir petrol ve gaz miktarı etkilenir. Bu daha çok miktarda petrolün ithal edilmesi anlamına gelir.

Ayrıca petrol döküntülerinin temizlenmesi ciddi miktarda finansman gerektirir.

Petrol döküntüleri turizmi de olumsuz yönde etkiler zira turistler döküntü olan bölgeden uzak duracaklardır. Petrol döküntüsü olan bölgede yüzme, rafting, balık tutma gibi aktiviteler gerçekleştirilemez. Deniz suyuna bağlı işler yapan endüstriler faaliyetlerini durdurmak zorunda kalır.

Şimdi tekrar gelelim BP’nin sebep olduğu faciaya… Yakın geçmişte yaşanmış en büyük petrol döküntülerinden biri, petrol kulesi Deepwater Horizon’ın Meksika Körfezi’nde sebep olduğu döküntüdür.  Bu dökülme sonucunda 172-180 milyon galon kadar petrol çevreye yayıldı. Bana öyle geliyor ki BP’nin böyle bir acil duruma karşı bir planı yoktu. Elbette her şirketin böyle durumlar için hazırlanmış acil müdahale planları vardır. Ama diyorum ki böyle bir senaryo akıllara bile gelmemiş gibi görünüyor.

Petrol döküntülerinin belirli sebepleri vardır:

İnsanların dikkatsizlik sonucu yaptıkları hatalar

Ekipmanların bozulması

Doğal afetler

Yapılan kasıtlı terör eylemleri.

Artık BP’nin yaşattığı Deepwater Horizon felaketinin birçok insani ve teknik hatadan kaynaklandığı biliniyor. Bu kazada su altı kuyusundaki son test cihazının çeşitli hatalarının olduğu, uygun bir şekilde test edilmediği sonuçlarına resmî kuruluşlarca varılmıştır. ABD Güvenlik Kurulu kaza sonucunda yönetimi sorumlu olarak göstermiştir.

A hard hat from an oil worker lies in oil from the Deepwater Horizon gulf oil spill on East Grand Terre Island, Louisiana in this June 8, 2010 file photo. When BP's Deepwater Horizon oil rig exploded and sank in the Gulf of Mexico last April, killing 11 workers, authorities first reported that no crude was leaking into the ocean. They were wrong. One year on, oil from the largest spill in U.S. history clogs wetlands, pollutes the ocean and endangers wildlife, not to mention the toll it has inflicted on the coastal economies of Florida, Mississippi, Alabama and especially Louisiana. REUTERS/Lee Celano/Files (UNITED STATES - Tags: ANNIVERSARY BUSINESS DISASTER ENERGY ENVIRONMENT)

Bu büyük çaplı petrol dökülmesini Louisiana sahilinden 50 mil uzaklıktaki Deepwater Horizon sondaj kulesindeki 11 işçinin ölümüne neden olan patlama izlemişti. Patlamadan iki gün sonra Deepwater Horizon Meksika Körfezi’nde battı ve günler boyu körfeze binlerce varil petrol sızdı.

Federal hükümetin Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi’nden ve birkaç özel araştırma şirketinden bilim adamları, dökülmeden sonra 9.545 kilometrelik kıyı şeridinde 2,113 kilometre boyunca petrol bulduklarını ve daha önce yayınlanan tahminlerin yüzde 19’luk bir artış gösterdiğini söylemişti.

Bu bağlamda 2010 Deepwater Horizon Petrol Döküntüsü tarihe en büyük petrol döküntüsü kazalarından biri olarak geçmiştir.

Dökülen petrolün kıyı şeridinde davranışı karmaşık bir şekilde gerçekleşti. Bunun bir kısmına temizleme ekipleri müdahale etti ve temizledi, bir kısmı doğal süreçlerle parçalandı, bir kısmı toprak içerisine sızdı, bir kısmı ise yüzeyde kaldı.

Bu döküntünün körfez üzerinde kalıcı bir etkisi olacağı kesin ki çevreciler ve bilim insanları ileride bununla ilgili kitlesel ölümlerin yaşanacağını söylüyor. Bunun yanı sıra bugün hâlâ yunuslar, su samurları, deniz kaplumbağaları ve daha birçok deniz canlısı üzerindeki etkileri de devam ediyor. Bu bölgedeki yunusların dörtte üçünden fazlasının kazadan beri doğurdukları yavruları hayatta kalamıyor.

Kısacası yukarıda anlattığım tüm çevresel ve ekonomik etkilerin yanı sıra, hem uzun hem de kısa vadede bölgede yaşayan canlıların sağlını da etkileyecek bir etki bıraktı Deepwater Horizon faciası.

BP sebep olduğu bu felaket için 20 milyon dolar civarında bir para cezası ödeyecek ancak bu verdiği hasarı telafi etmeyecektir. Şirket bu kazadan beri çevreye karşı duyarlı olduğunu göstermeye çalışıyor ve bununla ilgili projeler haberlerde hep gözüme takılıyor.

Ama ne yaparsa yapsın, 20 Nisan 2010 Deepwater Horizon Petrol Döküntüsü yaşanmış en büyük çevre felaketlerinden biri olarak tarihe geçti. Unutmuyoruz ve affetmiyoruz.

Kaynaklar:

http://energy4me.org/all-about-energy/what-is-energy/energy-sources/petroleum/

http://www.conserve-energy-future.com/effects-of-oil-spills.php

https://www.theguardian.com/environment/2014/jun/05/bp-deepwater-horizon-spill-report-failures-risks

http://news.nationalgeographic.com/2016/04/160420-bp-oil-spill-shoreline-affected-deepwater-horizon-anniversary/

https://global.britannica.com/event/Deepwater-Horizon-oil-spill-of-2010

BUNU DA OKU:  Balkon kuşları yarışıyor
Yeşilist bundan böyle okuyucularının desteğiyle ayakta kalacak.
Siz de Yeşilist’i beğeniyorsanız bize Patreon’dan destek olun.
Yeşilist Patreon Destek Ol


Ayşegül Yalvaç

Deniz kirliliği ve çevre teknolojileri konusunda çalışan bir çevre mühendisi. Çevre, bilim, sürdürülebilirlik konularında yazmanın yanı sıra doğa üstü ve fantastik öyküler uydurmayı seviyor. Profesyonel bir hayalperest ve dünyayı değiştirmenin peşinde.

Bir cevap yazın

Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement
Daha fazla Doğal Kaynaklar, Ekoloji, Hayvanlar, Yenilenebilir Enerji
Hindistan’daki bu fabrika karbondioksit salımını kabartma tozuna dönüştürüyor

Karbon yakalama ve yararlanma teknolojisi artık küçük ölçekte ve daha ucuz.

Kapat