Şehirlerin çehresini değiştiren çevreyolu yıkım projeleri

Büyük şehirlerin orta yerlerinden geçen otoyolları yıkıp; hem daha temiz ve daha güvenli bir şehre, hem de daha az trafiğe sahip olmak bir hayal olarak algılanabilir. Dünyanın bir çok farklı şehrindeki uygulamalara bakılınca, bunun sadece bir hayal olmadığı görülebiliyor.

Ekonomik büyümeyi sürekli olarak çevreyollarının artmasına bağlayan saplantılı bir anlayışın sonucu olarak tüm dünyada, bir çok şehirde ihtiyacın üzerinde çevreyolu inşa edildi ve özel araç kullanımı cazip hale getirilerek trafiğin artmasına sebep olundu. Oysa ki, toplu taşıma imkanlarının ve alternatif yolların geliştirilmesiyle trafik benzer seviyelerde tutulurken, çevreye verilen zararı azaltılabilir. Toplu taşıma kullananların, bisiklet kullananların ve yayaların yararlanabileceği yeni kamusal alanların yaratıldığı 3 şehir içi çevreyolu yıkım ve yeniden düzenleme projesine yakından bakalım.

Embarcadero Otoyolu, San Francisco

Daha öncesinde de yıkımı gündeme geldiyse de, bu çok katlı otoyol 1989 Loma Prieta depremi nedeniyle zarar görene kadar kullanılmış. 1991 yılındaysa otoyolun yıkımına başlanmış ve otoyolun yerine kilometrelerce yürüyüş ve bisiklet yolları ve yeni transit yollar yapılarak şehre önemli bir kamusal alan kazandırılmış. Bunun yanında, zarar gören otoyolu tamir etmek, yapılan yeni bulvardan daha maliyetli olduğu için, şehrin bütçesinde tasarruf sağlanmış.

Cheonggyecheon, Seoul

Seoul şehrinin varoşları olarak nitelenen bir bölgenin ekonomik olarak gelişimini sağlamak amacıyla 1976’da bu çevreyolu şehrin içinde inşa edilmiş. 2003 yılında ise çevreyolunun tamamen kaldırılmasına, altında kalan derenin gün yüzüne çıkarılmasına ve alanın yeşillendirilmesine başlanmış. Bu proje sayesinde bölgedeki sıcaklık düşürülmüş, deredeki yaban hayat tekrar canlandırılmış ve yaratılan yeşil alan şehrin en sevilen kamusal alanlarından biri oluşturulmuş.

Rio Madrid, Madrid

Manzanares Nehri, Madrid için tarihi bir öneme sahip olmasına rağmen, kıyılarına yapılan otoyollar sebebiyle uzun süre ihmal edilmiş. 2000’li yılların başlarında nehir kıyısının yeniden canlandırılması amacıyla trafik yeraltına alınması ve başka rotalara yönlendirilmesi projesine başlanmış. 2011 yılında ise proje tamamen bitirilmiş ve halka açılmış. Rio Madrid projesi sayesinde içerisinde koşu ve bisiklet parkurları, kaykay pisti, 17 çocuk parkı ve 1 de halk plajı bulunan 300 dönümlük bir park yapılmış.

Ve gelelim İstanbul’a…

Şehir içi çevre yollarının kaldırılmasının veya yeniden düzenlenmesinin birçok yararı olduğu net bir şekilde görülüyor. Örnek olarak verdiğimiz bu 3 projenin yanına, bir çok yapım aşamasında olan proje ve gelecekte yapılması planlanan projeler de eklenebilir. Ülkemizde ise şehir içi çevre yolu yıkımı veya düzenlemeleri bir yana, şehirlerin içindeki otoyolları artıracak projeler yapım aşamasında. Sadece İstanbul’da bile 3. Boğaz Köprüsü’nü de içeren Kuzey Marmara Otoyolu ve tarihi yarımadaya 8 – 10 şeritli bir otoyol yapımına sebep olacak olan Avrasya Tüneli gibi projelerin inşaatı devam ediyor. Var olan mega projelerin gölgesinde zor da olsa, özellikle İstanbullular’ın yakından tanıyacağı “Mecidiyeköy cehennemi” gibi şehrin ortasından geçen otoyolların yıkımı veya yeniden düzenlenmesi projelerinin gündeme gelmesini umuyoruz.

Kaynaklar

1. http://gizmodo.com/6-freeway-demolitions-that-changed-their-cities-forever-1548314937
2. http://www.avrasyatuneli.com.tr/tr
3. http://www.karikaturbul.com/5878