Zeytinlik alanlara maden faaliyeti izni çıktı

Dün Resmî Gazete’de yayınlanan kararla zeytinlik alanlar maden yatırımcılığına açıldı. Yönetmelik değişikliğine göre, tapuda zeytinlik olarak yer alan arazilerde maden faaliyetleri yapılabilecek.

Maden yönetmeliğinde yapılan bu değişikliğe göre:

“Ülkenin elektrik ihtiyacını karşılamak üzere yürütülen madencilik faaliyetlerinin zeytinlik olarak kayıtlı olan alanlara denk gelmesi ve faaliyetlerin başka alanlarda yürütülmesinin mümkün olmaması durumunda madencilik faaliyeti yürüten kişinin faaliyetlerin bitiminde sahayı rehabilite ederek eski hale getireceğini taahhüt etmesi şartıyla Genel Müdürlük tarafından belirlenen çalışma takvimi içerisinde zeytin sahasının madencilik faaliyeti yürütülecek kısmının taşınmasına, sahada madencilik faaliyetleri yürütülmesine ve bu faaliyetlere ilişkin geçici tesisler inşa edilmesine kamu yararı dikkate alınarak Bakanlıkça izin verilebilir.”

Aynı değişikliğe göre:

“Zeytin sahasının taşınmasının mümkün olmadığı durumlarda sahada madencilik faaliyetleri yürütülmesine ve bu faaliyetlere ilişkin geçici tesisler inşa edilmesine kamu yararı dikkate alınarak Bakanlıkça izin verilebilmesi için madencilik faaliyeti yürütecek kişinin madencilik faaliyetleri bitiminde sahayı rehabilite ederek eski hale getireceğini ve Tarım ve Orman Bakanlığınca uygun görülecek alanda dikim normlarına uygun, faaliyet yürütülecek saha ile eşdeğer büyüklükte zeytin bahçesi tesis edeceğini taahhüt etmesi zorunludur.”

Ortalama 300-400 yıllık ömrü olan bir zeytin ağacının olgunlaşıp verimli hâle gelmesi 30-35 yılı buluyor. İklim krizine bağlı gıda kıtlığının da kapıda olduğu günümüzde bu karara biliminsanlarından ve sosyal medyadan tepki yağdı. Zeytinlikler tüm canlılara gıda sağlamanın yanında birçok türün bir arada yaşadığı bir ekosistem oluşturur ve biyolojik çeşitlilikte büyük rol oynar. Bu alanların yok edilmesi kıyı ve deniz ekosistemlerine de büyük hasar verir.

Zeytin bu toprakların simgesidir, hafızasıdır. Akbelen Ormanı’nda 740 dönümlük alandaki ağaçların madencilik faaliyetleri için kesilmek istenmesinin ardından çıkan bu karar çok üzücü.

Çeşme Çevre Platformu kurucularından Ahmet Güler, zeytinliklerde maden faaliyetlerine izin veren yönetmelik değişikliğine dair şunları söyledi:

“Zeytinliklerin katledilmesinin yolu açıldı. 1936’dan bu yana rahmetli Atatürk’ten kalan bir kanunla Türkiye’deki zeytinlik alanlar madenciliğe, enerji üretilmesine ve acele kamulaştırmalara karşı korunuyordu. Bu kanun, zeytin alanlarını işgal edecek insanların önündeki en büyük engeldi. Bu engeli yeni kararla tamamen ortadan kaldırdılar. AK Parti bundan daha önce de 2-3 defa bu kanunu ortadan kaldırmaya çalıştı ama bunu başaramadı. Çünkü çok büyük bir direnişle karşılaştı. Meclis’teki partiler ve halk buna karşı çıktığı için gerçekleştirememişlerdi.

Hukuk ve kanun hilesiyle bunu çıkararak Resmi Gazete’de yayımladılar. Bu Türkiye’deki bütün zeytinlik alanların katledilmesinin yolunu açacak. Garip bir şey eklemişler. ‘Madenciler zeytinlikleri tahrip ederse iş bitince yeniden eski durumuna getirecek” diye. 200-300 senelik insanlık tarihinin emanet ettiği, tarihten gelen bu ağaçların katledilmesi demek bu. ‘300 sene daha mı bekleyeceğiz bunlar rehabilite edilsin’ diye. Türkiye’de hangi maden sahasında yapılan tahribat daha sonra toparlanıp, eski haline döndürülmüştür ki biz buna inanalım. Çeşme Çevre Platformu olarak ve Türkiye’deki tüm ekoloji hareketleri ile birlikte bu kanunun iptali için dava açacağız. İptali için elimizden ne geliyorsa yapacağız.”

TEMA’dan yapılan açıklamaya göre:

-Yapılan bu düzenleme 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunu’na aykırı.

-Kanunun 20. maddesine göre “Zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az üç kilometre mesafede, zeytinliklerin bitkisel gelişimini ve çoğalmalarını engelleyecek kimyasal atık oluşturulacak tesis yapılamaz ve işletilemez”.

-Zeytin ağacının anavatanı Türkiye, küresel zeytin üretiminin %15,2’sini karşılıyor. 2019 yılında 415 bin ton zeytin, 1 milyon 110 bin ton zeytinyağı üreten ülke için zeytin önemli bir istihdam ve gelir kaynağı.