Adil ticaret nedir: Zara işçilerinin etiket eyleminden ne anlamalıyız?
Zara, Next ve Mango’ya üretim yapan Bravo hazır giyim fabrikasında çalışan işçiler, fabrikanın bir gecede boşaltılıp, işverenin kaçması üzerine son 3 maaşları ile kıdem ve ihbar tazminatlarını alamadılar.
Bunun üzerine işçiler, fabrikanın üretim yaptığı Zara, Next ve Mango’yla görüştüler. Zara’nın uluslararası küresel sendika ile yaptığı sözleşmede kendi tedarik zincirlerinde kendilerine üretim yapan işçilerin alacaklarından sorumlu olduklarını resmi olarak kabul ettiği belirtildi.
Ancak şirketin bir yıldır işçilerin parasını ödememesi üzerine firmanın ürünlerinin içine “Alacağınız ürünü ben yaptım ama paramı alamadım” yazılı etiketler yerleştirildi ve bir imza kampanyası başlatıldı.
İşçilerin hazırladığı “Alacağınız ürünü ben yaptım ama paramı alamadım” başlıklı etikette, şu ifadelere yer verildi:
“ALACAĞINIZ ÜRÜNÜ BEN YAPTIM AMA PARAMI ALAMADIM!
Biz, aldığınız ürünü üreten Bravo fabrikasının işçileriyiz. Yıllarca Zara için üretim yaptık. Son 3 aylık maaşlarımızı ve kıdem tazminatımızı almadan, fabrika bir gecede kapandı. Lütfen Zara’ya söyleyin paramızı ödesin!
İmza kampanyamıza www.change.org/p/bravoiscileri adresi üzerinden imza atarak ödemelerimizin yapılması konusunda bize destek olabilirsiniz.
Ya da bu etiketin fotoğrafını çekerek #BravoİşçileriİçinAdalet hashtagi ile sosyal medyada paylaşabilirsiniz.
Biz Temiz Giysi Kampanyası olarak Zara, Next ve Mango’nun derhal işçilerin sesine kulak vererek alacakları ödemelerini talep ediyoruz.”
Adil Ticaret Nedir?
Moda sektörünün bu fast food tarzı giysi üretim ve tüketim şeklinin sürdürülebilirlikten oldukça uzakta. Büyük markaların güvendikleri fabrikaların sahipleri, daha düşük maliyet uğruna nereden fiyat keseceklerini şaşırıyorlar.
Alternatif küreselleşme hareketlerinden Adil Ticaret felsefesi ise bu gibi küresel şirketlerin, ticaret sertifikası alabilmek için yerine getirilmesi gereken kriterleri düzenliyor.
Adil ticaretin stratejik amacı, güçsüz kalmış üretici ve işçilerle çalışarak, onların ekonomik açıdan kendi kendilerine yeterli hale gelmelerine yardımcı olmaktır. Aynı zamanda uluslararası ticarette daha büyük bir rol oynamalarını hedeflediği gibi kendi organizasyonları içinde de daha fazla pay sahibi olmalarını sağlamayı amaçlar.
Adil ticaretin kriterlerin başında, üreticilere minimum bir taban fiyatı ve emekçilere adil ücret verilmesi, üreticilere ön ödeme ya da ön kredi verilmesi, uzun süreli sözleşmeler, üreticilerin demokratik şekilde örgütlenmiş kooperatifler olarak çalışması, emekçiler için güvenli ve güvenceli çalışma koşulları geliyor.
Türkiye’de tekstil ve hazır giyim eşyaları imalatında çalışan sayısı toplam 865 bin civarında. Perakende sektöründe çalışanlar ve diğer yan sektörler ile birlikte bu rakamın toplamda 2 milyona ulaştığı tahmin ediliyor.
Ama tekstil sektöründe işçi-işveren ilişkileri alanında önemli sorunlar yaşanıyor. Ödenmeyen mesai ücretleri, kıdem tazminatları, sigorta primlerinin yanında, bazı üreticilerin kaçak hatta çocuk işçi çalıştırdığına yönelik bir çok rapor var.
2013 yılında’da Kazova işçileri dört aydır maaşları ödenmediği ve patronları ortadan kaybolduğu için kooperatif kurarak eski fabrikalarında patronsuz, yerli ve organik kazak üretimine başlamıştı. Kazova işçilerinin hikayesini detaylı bir şekilde buradan okuyabilirsiniz.
Zara işçilerine siz de destek verin
Temiz Giysi Kampanyası’nın girişimleri maalesef Bravo işçileri için adil ticaret haklarını kazanmaları için sonuç vermedi. Bravo işçilerinin haklarını kazanmalarına siz de destek vermek için buraya tıklayarak kampanyaya adınızı ekleyebilir ve sosyal medyada paylaşarak daha fazla kişiye ulaşmasını sağlayabilirsiniz.
