Avrupa’nın çevre dostu 5 stadyumu

Stadyumlar denince akla maalesef mega inşaat projeleri, kalabalık ve kalabalığın yarattığı kontrolsüz tüketimden oluşan kirlilik geliyor. Buna rağmen sürdürülebilir inşaat uygulamaları, yenilenebilir enerji kullanımı, toplu taşıma ile ulaşım, enerji verimliliğini artıran uygulamalar ve geri dönüşüm gibi uygulamalar sayesinde stadyumların çevreye etkilerini sınırlamak mümkün. Avrupa’da bu uygulamaları kullanan çevre dostu stadyumlar arasından en güzel beş tanesini listeledik.

1- Stade de Suisse Wankdorf

Ülkemizdeki futbolseverlerin de hatırlayacağı üzere, 2010 yılındaki Şampiyonlar Ligi 3. ön eleme turunda Fenerbahçe’yi elemeyi başaran İsviçre’nin BSC Young Boys takımı, Stade de Suisse’te ev sahipliği yapıyor. 31,783 kapasiteli Stade de Suisse aynı zamanda ülkenin en büyük ikinci stadyumu. Euro 2008 organizasyonunda da kullanılmış olan bu stadyumda harcanan elektriğin neredeyse tamamı stadın çatısındaki güneş panelleri sayesinde elde edilen elektrikle karşılanıyor. Stadyumun solar panellerinden yıllık elektrik üretimi, 350 hanenin yıllık elektrik tüketimine eşdeğer ve yıllık 630 ton karbon dioksit salınımının engellenmesini sağlıyor.

2- Allianz Riviera

Ev sahipliğini Fransa’nın OGC Nice takımının yaptığı bu stadyum 2013 yılında açıldı. 35.624 kapasitesi olan bu stadyum ayrıca 2016 yılında Fransa’da düzenlenecek olan Avrupa Futbol Şampiyonası’nda da kullanılacak. 245 milyon Euro’ya mal olan bu stadyum, Fransa’nın en çevre dostu stadyumu olarak kabul ediliyor. Stadyum henüz inşaat aşamasındayken kullanılan malzemelerin %40’ı ve 200.000 metre küplük harfiyat geri dönüştürülmüş. Stadyumun çatısına entegre edilmiş olan güneş panelleri, stadyumun ihtiyacından neredeyse üç kat daha fazla elektrik üretiyor. Bu güneş panelleri sayesinde üretilen elektriğin kullanılmasıyla 3.000 tonluk karbondioksit salımı (ki bu Nice’ten New York’a 3.000 kez gidiş-dönüş uçuşta ortaya çıkacak olan karbon dioksit salınımına eşdeğer) engellenmiş oluyor. Stadyumun kullanımından arta kalan elektrik, elektrik şebekesine geri satılıyor ve 600 evin enerji ihtiyacı karşılanıyor. Bunun dışında yine stadyumun çatısına kurulan sistem sayesinde yağmur suyu toplanarak, sulama ve temizlik işlemlerinde kullanılıyor. Son olarak, şehre 15 km. uzaklıktaki bir jeotermal kaynak kullanılarak stadyumun ısıtılması sağlanıyor.

3- Dreisamstadion

Almanya’nın SC Freiburg takımının ev sahipliği yaptığı bu stadyumun kapasitesi 24,000. Bu stadyumu, diğer çevre dostu olarak nitelendirilebilecek stadyumlardan ayıran nokta ise stadyumun 1953 yılında inşa edilmiş olması ve 1993 yılında stadyumun çatısına güneş panellerin yerleştirilmesiyle Almanya’daki ilk “solar futbol stadyumu” oluşu.

4- Wembley

Wembley, İngiltere milli futbol takımına da evsahipliği yapan, 90.000 kapasiteli, Avrupa’nın en büyük 2. stadyumu olan çok amaçlı stadyum. 2010 ve 2012 Şampiyonlar Ligi finallerinin de düzenlendiği Wembley stadyumunu çevre dostu olarak gösterilebilecek stadyumlar arasında seçmemizin sebebi, bu denli büyük ölçekteki bir stadyumda da yapılabilecek düzenlemelerle ciddi farkların yaratılmasının mümkün olduğunu göstermek. 2007 yılında stadyumun tekrar açılmasından günümüze elektrik kullanımını düşürülerek, stadyumun sebep olduğu karbon dioksit salınımı %32 azaltılmış. Ayrıca stadyumda kullanılan elektriğin tamamı yenilenebilir enerji kaynaklarından elde ediliyor. Stadyuma ulaşım için tren, metro, otobüs hatları ve ortak ulaşım projeleriyle toplu taşıma kullanımı ciddi şekilde teşvik ediliyor. Stadyumdaki atıkların geri dönüşüm veya organik atıkların anaerobik sindirim yapılarak enerji üretilen bir tesise gönderilmesiyle, çöplüğe sıfır atık gönderimi sağlanıyor. Örneğin, 2012 FA Kupa finali sonrası, içinde 3.000’den fazla tart kutusu ve 3.000’den fazla burger sarılmış kağıdın da olduğu 18 tonun üzerinde atık geri dönüştürüldü.

5- Princes Park

Princes Park stadyumu, listeye alından diğer büyük stadyumlara kıyasla oldukça küçük bir stadyum. Stadyumun kapasitesi sadece 4.100. Ev sahibi Dartford FC ise Conference Premier Ligi’nde (İngiltere 5. Ligi) mücadele eden, oldukça mütevazi bir takım. Stadyumun çoğunun ahşaptan yapılmış olması; stadyumun enerjisinin çatıdaki güneş enerjisi panelleri sayesinde karşılanması; çatının aynı zamanda çim ile kaplı olması ve yağmur suyunun toplanıp depolanarak sulama ve temizlik amacıyla kullanılıyor olması Princes Park stadyumunu çevre dostu kılan özellikler. Bu derecede küçük ölçekli bir kulübün 7 milyon Pound’luk bir yatırım ile bu stadyuma sahip olması ise kesinlikle ciddi bir başarı öyküsü.

Avrupa’da ve dünyada birçok yeni stadyum inşaat projelerinde çevreye verilen önemi gözlemleyebiliyoruz. Ülkemizde ise maalesef aynı derecede önem verildiğini söylemek güç. Geçtiğimiz yıllarda Galatasaray’ın Türk Telekom Arena stadyumunun çatısında elektrik üretimi amacıyla solar paneller yerleştirme projesi gündeme gelmiş ancak yapılmamıştı. Şu anda inşaat halinde olan Beşiktaş Vodafone Arena ve Sivasspor stadyum projelerinde söz verilen solar panellerin yerleştirilmesi ve yağmur suyunun depolanması gibi sürdürülebilir inşaat uygulamalarının yapılması ise önemli adımlar olacaktır.