Bitkilerin yaprakları sonbaharda neden renk değiştirir?

Albert Camus “Sonbahar her yaprağın bir çiçeğe dönüştüğü ikinci bir bahardır” der. Doğanın sarıdan mora uzanan, büyüleyici pastel renklere büründüğü sonbahar aylarında bitkilerin yapısında ne gibi değişiklikler oluyor? Havaların serinlemesiyle birlikte yaprakların renk değiştirme nedeni nedir?

TIKLAYIN: Dünyanın dört bir tarafından sonbaharın muhteşem renklerini gösteren 11 fotoğraf

Sonbaharda yaprakların renk değiştirmesinin birkaç sebebi var. En etkili faktör, havanın aydınlık olduğu saatlerin azalmasıyla birlikte yapraklardaki kimyasal işlemlerin de değişmesi. Bu değişimi sağlayan da kimyasal alarak farklı renkler oluşturabilen doğal pigmentlere sahip bir tip kromotofor hücresi olan biyokromlar.

Bitlkilerin fotosentez sonucunda oluşturduğu yeşil pigmente klorofil dendiğini biliyoruz. Benzer şekilde karotenoidler turuncu, antosiyaninler ise kırmızı ve mor renklerin oluşumunu sağlar. Bitkinin büyüme dönemlerinde bünyesinde bulunan klorofil ve karotenoidler, yaz sonu ve sonbahar aylarında yerini antosiyaninlere bırakırlar.

Günler kısaldıkça ışık fotosentez yapmayı güç hale getirir ve klorofil seviyesi düşer. Klorofil seviyesinin azalmasıyla birlikte yapraklardaki yeşil renk giderek azalır ve kaybolur. Yeşilin kaybolmasıyla birlikte bitkide var olan antosiyanin ve karotenoidler devreye girer.

Bitki yapraklarının renk değiştirmesinde gün ışığının yanında sıcaklık ve nem de rol oynar. Gündüzlerin sıcak ve güneşli, gecelerin ise serin ve yumuşak geçtiği dönemlerde bitki yaprakları daha parlak olur. Bunun nedeni yaprakların gün içerisinde ürettiği bol miktarda şekerin serin gecelerde yapraktan atılamaması ve birikmesidir.

Ağaç tipi ve rakım da yaprakların renk değiştirme zamanını etkileyen faktörlerdir. Aynı alanda daha yüksek bölgelerde bulunan ağaçların yaprakları daha hızlı renk değiştirir.