İklim değişikliği hakkında her şey – Bölüm:6

İklim değişikliği etkilerinin azaltımı 

İklim değişikliğinin etkilerini azaltma, basit bir tanımla sera gazı emisyonlarının atmosfere salımının azaltılması, mümkünse önlenmesi, önlemediği şartlarda yutaklar ile atmosferden giderilmesi için yapılan çalışmaları ifade eder.

İnsan faaliyetlerinin iklim sistemine tehlikeli müdahalesinin önüne geçmek için, tedbirler almak gereklidir. Ancak bu şekilde, atmosferdeki sera gazı konsantrasyonunu kontrol altında tutmak mümkün olabilir. Bu amaçla yapılan tüm faaliyetlere, azaltım faaliyetleri diyebiliriz.

Örnek olarak:
Üretim vb. faaliyetlerde, sera gazı emisyonlarını azaltacak, yeni ve çevre dostu uygulamalara geçilmesi, sera gazı yutaklarının artırılması, sera gazı emisyon salınımın engellenemediği her faaliyette, salınacak emisyon miktarını azaltacak alternatiflere yönelme, azaltım faaliyeti olarak kabul edilir.

İklim değişikliği azaltımındaki kilit konular

Azaltım alternatifleri
Emisyonların sınırlanması, azaltılması ya da yutakların artırılması için, çeşitli azaltım alternatifleri mevcuttur. Bu alternatifler, bir enerji prosesi için düşük karbonlu üretim planı hazırlamak kadar ayrıntılı olabilir veya en basitinden ormanlık alanları çoğaltmak olabilir.

Aslında, içinde yaşadığımız ülkenin bu konuyu ne kadar ciddiye aldığı, bu bağlamda ne kadar kararlı olduğu ve mevcut kaynakların ve ekonomik durumun bunlara ne kadar müsade ettiği dikkate alınarak, seçenekler arasında karar vermek önemlidir. Bu seçenekler bir teknoloji, belirlenmiş ve katılımcıların uymakla zorunlu tutulmuş olduğu bir politika, yasal düzenleme veya herhangi bir uygulama olabilir. Sadece ne olursa olsun temelde amaç sera gazı emisyonlarının azaltılması, sınırlanması veya sera gazlarının atmosferden çekilmesi için yutakların artırılması olmalıdır.

Düşük karbon gelişimi ve yeşil ekonomi
Kısaca özetlemek gerekirse, düşük karbon gelişimi, büyürken daha az karbon emisyonu oluşturmak anlamına gelir. Yeşil ekonomi terimi benzer şekilde tanımlanabilir, sera gazı emisyonlarının azaltılmasından bahseder, ancak aynı zamanda direkt iklim değişikliği ile ilgili olmayan farklı çevresel sorunların çözümüne gitmeyi de kapsar.

Azaltım ve düşük karbon ekonomisinin ortak faydaları
İklim değişikliğini anlaşmalarla hedeflenen oranda (1,5 C gibi) azaltmanın bir takım kısıtlamalardan kaynaklı uygulanabilirliği ve fayda getirebilirliği tartışılsa bile, yine de azaltım faaliyetlerinin ekonomik, çevresel ve sosyal anlamda faydaları olacaktır. Çevresel anlamda, biyoçeşitliliğin ve ekosistemin korunması sağlanacakken, su ve hava kalitesinde artış görmek mümkün olacaktır. Ekonomik anlamda, yeni istihdam alanlarının oluşması, enerji maliyetlerinde iyileşme ve yeni ekonomik fırsatlar sunması gibi faydalar sağlayacaktır. Sosyal anlamda ise, hava kirliliğinin azalması, su kalitesinin artması ile, insan sağlığı konusunda iyileştirmeler meydana getirecektir.

Düşük karbon ekonomisinin gereklilikleri
Burada, karbon salımının yoğunluğunun azaltıldığı bir ekonomi sisteminin geliştirilmesi ve uygulanması için gerekli strateji ve politikaların belirlenmesi başlıca gerekliliktir. Ayrıca, kaynak ve enerji bakımından verimli üretim ve tüketim alternatiflerine yönelmek, yatırımların temiz üretime, yenilenebilir enerji kaynaklarına, sürdürülebilir uygulamalara yapılması düşük karbon ekonomisini sağlamak için gereklidir.

Düşük karbon ekonomisi unsurları
Düşük karbon ekonomisi geliştirme biçimi, kapsamı ve içeriği ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilir. Düşük karbon ekonomisi geliştirmenin neler içerdiğine dair uluslararası bir tanım yoktur. Alman Kalkınma İşbirliği, aşağıdaki unsurları kapsadığını belirtir: Ulusal kalkınma önceliklerine, küresel anlaşmalara ve bilimsel ön görülere dayalı uzun vadeli stratejik vizyon,
Temel sera gazı emisyonları analizleri ve ön görüleri, başlıca azaltım sektörlerine ve önlemlere öncelik ve kolaylık tanınması,
Politikaların belirlenmesi, önlemler ile hedeflerin tanımlanması.

Düşük karbon ekonomisine teşvik edebilecek politik araçlar
Düşük karbon ekonomisindeki en önemli nokta somut politikaların belirlenmesidir. Bu konuda politikalar konusunda karar verici merciiler seçim hakkına sahiptir. Emisyon ticareti programları gibi piyasaya dayalı mekanizmalar, izin verilen genel bir emisyon seviyesini belirler ve daha sonra açık pazarın, bu konuda fiyat belirlemesine izin verir. İklim değişikliği etkisi azaltmanın teşvik edilmesine yönelik mali destekler, örneğin yenilenebilir enerjilere yönelik ödenekler veya temiz teknoloji işletmeleri için sermayeye erişim sağlama bu teşviklere örnek olarak verilebilir. Karbon vergileri gibi mali araçlar “kirleten öder” ilkesi ile uygulanabilir. Bu, üreticilerin veya tüketicilerin, emisyon oluşturulmasından sorumlu oldukları anda bedel ödemekten de sorumlu oldukları anlamına gelir.

Diğer araçlar, düşük karbonlu kalkınma teknolojilerinin araştırılması ve geliştirilmesi veya çevre standartlarının oluşturulması (örneğin enerji verimliliği) için destek içerir. Uygun becerilerin geliştirilmesine yatırım yapmak, örneğin yenilenebilir enerji sektöründeki çalışanları eğitmek, düşük karbonlu bir kalkınma stratejisinin uygulanmasını destekleyebilir.
Buna göre düşük kalkınma ekonomisini teşvik edebilecek araçları dört başlık altında toplayabiliriz:
Pazara dayalı araçlar: Emisyon ticareti şemaları
Finansal teşvikler: Sermaye desteği
Finansal araçlar: Vergilendirme
Diğer Araçlar: Teknoloji araştırma ve geliştirme, sektörel eğitimler, çevresel ve sosyal standartların geliştirilmesi, farkındalık artırma.

Seçilmiş Azaltma Alternatifleri:
Enerji

Yenilenebilir ısı ve güç kaynaklarının kullanımı (hidroelektrik, güneş, rüzgâr enerjisi, jeotermal enerji ve biyoenerji)
Enerji nakil hatlarının geliştirilmesi ve daha verimli hale getirilmesi.
Karbon yakalama ve depolama faaliyetleri.
Isı ve güç kaynaklarının birlikte kullanılabildiği sistemler kurmak, aynı anda hem elektrik ve hem de ısı üretmek için tek bir ısı motoru veya güç istasyonu kullanımı vb.

Ulaşım

Fosil yakıt tüketen araçlar yerine, çevre dostu araçların yaygınlaştırılması.
CO2 emisyonlarını azaltmaya yönelik şehir ve ulaşım planlamaları.
Bireysel ulaşımı, toplu taşıma sistemleri ile değiştirmek için farkındalık yaratmak ve teşvikler planlamak.
Motorsuz ulaşım tercihlerine teşvik etmek.

Binalar
Binalarda verimli aydınlatma sağlanması ve güneş ışığından daha fazla fayda sağlanabilen tasarımların tercih edilmesi.
Enerji verimli ve çevre dostu ev aletlerinin tercih edilmesi.
Geri bildirim ve kontrol sağlayan akıllı ölçüm cihazları gibi teknolojilerin de dahil olduğu entegre bina tasarımlarına yönelme.
Binalarda yenilenebilir enerji kullanımına geçiş.

Endüstri

Verimliliği artıran ve emisyonları azaltan proses teknolojilerinin tercih edilmesine yönelik teşvikler.
Malzeme geri dönüşümüne yönelik uygulamalar.
Isı ve güç geri kazanımı uygulamaları.
Sera gazı emisyonlarının takibi, kontrolü, azaltılması uygulamalarının zorunlu tutulması.

Tarım

Metan salınımlarını azaltmaya yönelik hayvancılık uygulamalarına teşvik etme.
N2O azaltımına yönelik tarımsal uygulamalara geçiş.
Toprağın karbon depolamasını arttırmaya yönelik arazi yönetimi uygulamalarına teşvik etme.
Tarım ve ormancılık faaliyetlerinde iş birliği sağlamak.

Ormancılık

Ormansızlaştırmanın önüne geçebilecek tedbirleri almak.
Ağaçlandırma faaliyetlerinin artırılması.
Karbon tutma verimliliğini arttırmak için ağaçlandırmada ağaç türlerinin seçimi ve iyileştirilmesi.

Atık

Çöp depolama alanlarından metan geri kazanımı.
Atık yakma faaliyetlerini enerji geri kazanımına yönelik gerçekleştirme.
Organik atıkların kompostlanması.
Atıksu arıtımının kontrollü ve uygun bir şekilde gerçekleştirilmesi.
Mümkün olduğunca yeniden kullanıma, atık azaltmaya ve geri dönüşüme yönelme.

Özetlersek, etki azaltma, sera gazı emisyonlarını azaltma ya da atmosfere salınımını engelleme faaliyetleridir. Etki azaltma eylemlerinin uygulanması sosyal, ekonomik ve çevresel faydaları beraberinde getirebilir. En büyük azaltma potansiyeline sahip sektörler şunlardır: enerji, sanayi, ulaştırma, tarım, ormancılık ve atık sektörü. Düşük karbon ekonomisinin gelişmesini sağlamak için gerekli temel değişiklikler göz önüne alındığında, azaltma eylemlerinin daha geniş kalkınma hedefleri ve planları ile entegre edilmesi gerekmektedir. Birçok ülke azaltma faaliyetlerini yerine getirmek için taahhütte bulunmuştur, şu anda ve anlaşmalarla gelecek yıllar için ısınma miktarı konusunda limit koyulmuş ve bu limiti aşmamak hedeflenmiştir.

Kaynaklar:
UNFCCC 2009, Fact Sheet: The Need for Mitigation
Mulugetta Y. & Urban, F. (2010). Deliberating on Low Carbon Development. Energy Policy
UNEP (2010). Towards a Green Economy
UN Sustainable Development Knowledge Platform
Mitigation Partnership website
GIZ (2012). LEDS Factsheet