Nedir bu bitki ressamlığı?
Bitki ressamı Işık Güner ile yabani bitkilerin dünyasından “Doğanın Detaylarını Görmek” kitabına birçok konuyu konuştuk.
Merhaba Işık Hanım. İlk olarak bitki ressamlığı ile başlamak isterim. Bu yolculuğunuz nasıl başladı?
Bitki ressamlığı lise yıllarımdan beri aşina olduğum, üniversite yıllarında daha fazla işin içine girdiğim, mezun olduktan sonra da tamamen bu alana yöneldiğim meslektir.
Bir yandan çevre mühendisi olacağım bilinciyle üniversite eğitimime tam hızla devam ederken, diğer yandan bu süre içerisinde bol bol resim yaptım. Hobi olarak başladığım bu alanın beni bu kadar içine alacağını, bambaşka maceralara sürükleyeceğini düşünmemiştim ilk başta. Ancak resim yapmaya devam ettikçe, her resimle beraber bitkileri biraz daha tanımak ve kendi gelişimimi gözlemlemek, beni iyice bu alana sürükledi ve mezun olduktan sonra da tam zamanlı olarak bu mesleği yapmaya başladım.
Şu soruyla sıkça karşılaştığınızı düşünüyorum: “Bitkilerin fotoğrafını çekebilmek varken neden resmediyorsunuz?”. Süreç odaklı bir çalışma olan resmetme eylemi esnasında teknik olarak nasıl ilerliyorsunuz?
Bitki resimleri resmedilen türü teşhis etmek amacında kullanılabilir, ancak fotoğraftan bu teşhisi yapamazsınız. Bitki resimleri ile fotoğrafta sağlayamayacağınız detayları ayrı ayrı çizerek, bitkiyi tanımlayan bütün karakteristik özellikleri tek bir tabloda bir araya getirebilir, ya da yine bitkinin bütün mevsimsel döngüsünü gözlemleyerek, dönemsel farklarını (çiçeklenme dönemi, meyvesi vs.) aynı tabloda resmedebilirsiniz. Bitki resimleri bitkiyi teşhis etmede kullanılan bilimsel birer çalışmalar olması yanı sıra, oldukça estetik kompozisyonlarla hazırlanan sanat eserleridir.
Suluboya sizin tekniğinizde vazgeçilmez bir araç. Neden sulu boyayı tercih ediyorsunuz?
Bitkilerin rengini doğru bir şekilde yakalamak, çok farklı yapı ve şekillerde bulunan yüzey dokularını resimde birebir ifade etmek, bitkiyi tanımlayabilmek için oldukça önemlidir. İşte inanılmaz çeşitlilikte bulunan bu doku ve renkleri, size kat kat uygulamaya imkân veren suluboya ile resmetmek daha kolaydır. Açıktan koyuya çok farklı tonlarda uygulanabilen bu boya ile, resimlerde inanılmaz bir derinlik yakalayabilir, bitkileri üç boyutlu bir şekilde resmedebilirsiniz.
Bildiğim kadarıyla siz daha çok yabani bitkilere odaklanıyorsunuz. Neden böyle bir tercih yaptınız?
Muhteşemler çünkü. İnanılmaz coğrafyalarda, acayip hava koşullarında yaşayabilen, birçok farklı iklime hızlıca adapte olabilen gerçekten muhteşem varlıklardır. Görmeye, bakmaya doyamıyorum.
Şu ana kadar hikayesiyle ve fizyolojisiyle sizi en çok etkileyen bir bitki seçmenizi istesem hangisi olurdu ve neden?
Hepsinin bir detayı çok şaşırtıcı ve güzel olabiliyor. Bazı bitkinin çiçeği çok gösterişlidir, içinde kaybolursunuz, kiminin sapının kenarındaki bir renk detayı bambaşkadır. Bir bitkinin resmini yaparken, bütün kısımlarını saatlerce, günlerce incelemeniz, bir gözünüzle durmadan bitkiyi izlemeniz gerekir. Hal böyle olunca da bazı detaylar gerçekten çok çekici olabiliyor. O yüzden şudur demekte zorlanıyorum, ama resmini henüz tamamlamayı başardığım, Fritillaria imperialis, Ağlayangelin çiçeği son dönemimin en heyecanlı bitkisi olmuştur. Türkiye’nin birçok farklı yerinde yetişen bu bitkiyi, ben Helkis dağından topladım. Bitkiyi bulup, toplayıp, resmedene kadar geçen süre gerçekten çok heyecanlı ve keyifli oldu benim için.
İlk baskısını 2019 yılında İspanya’da yapan “Botanical Illustration From Life” kitabınıza dönmek isterim. Kitabınızı hazırlama sürecinizden ve basıldıktan sonra okuyucularınızdan aldığınız yorumlardan bahsedebilir misiniz?
Türkçe’ye ‘Doğanın Detaylarını Görmek’ adıyla çevrilen bu kitap bir eğitim kitabıdır. Bitkileri resmederken izlediğim yol ve yöntemleri adım adım anlattığım, bazı teknik ve detayları gösterdiğim ve bitki resimleri yapan veya yapmayan herkese de ilham olmasını umduğum bir kitaptır.
Bu kitapta bir bitkinin resmini yaparken, başından sonuna izlediğim süreci, kullandığım yöntemi adım adım anlattım. Her bir resmi yaparken aynı yolu izlediğim için, kitabın içeriğini oluşturmak, resmedilecek bitkileri seçmek çok zor olmadı benim için. Bu kitabı diğerlerinden ayıran en temel unsur da seçilen bitkilerdir. Her biri Dünya’nın farklı yerlerinden toplayıp resmettiğim yabani bitkilerdir.
Kitap şu anda, İspanyolca, Fransızca, İngilizce, Türkçe, Korece olarak yayımlandı, Çince çevirisi hala devam etmekte.
Botanik tarihinde birçok değerli kadın bitki ressamı var. Peki sizin için rehber olan kişiler kimler?
Güney Amerika’nın birçok bitkisini, inanılmaz yerlere giderek, görerek, gözlemleyerek resmetmiş, Marianne North efsane bir sanatçıdır. Bu konuya olan adanmışlığı takdire şayan.
Benim gelişimime en çok katkısı olan, bana dokunan sanatçı ve değerli arkadaşım ise Jacqui Pestell’dir.
İklim değişikliği nedeniyle yaşayan her şeyde olduğu gibi bitki ressamlığı da etkileniyor. Çünkü bitkilerin çiçeklenme zamanları bile değişiyor. Siz bu konuda nasıl deneyimlere sahipsiniz?
Her sene resmedeceğim bitkiyi toplamak için arazi çalışması yapıyorum. Bu bitkilerin lokasyonları ve çiçeklenme dönemleri belli zaten. Şimdilerde bitkileri doğru zamanda yakalamak daha zorlaştı. Bazen kurak geçen seneden dolayı, bitkiler erkenden çiçek açıp soluyorlar, ya da yine anormal mevsim koşullarından dolayı, normalden 1-2 hafta geç açıyorlar. Bu dönemler farklılaşmaya başladı. Ancak bunun iklim değişimiyle olan alakasını anlamak için çok uzun yıllara dayanan gözlemler yapmak gerekir. Benim henüz böyle bir gözlemim ya da bilgim yoktur.
Kendinizi 4 kelime ile tanımlayacak olsanız?
Çok zor bir soru. Bu resimleri yapabilmek için taşıdığım özellikleri yazayım bu soruya cevaben; sabırlı, detaycı, gözlemci, iyi odaklanabilen.
