Norveç’teki tüm plastik şişelerin yüzde 97’si geri dönüştürülmeye başlandı. Peki nasıl?

Norveç’te uygulanan radikal geri dönüşüm sistemi, inanması güç sonuçlar doğuruyor. Yapılan son düzenlemeler ile birlikte ülkedeki pet şişelerin yüzde 97’si geri dönüştürülmeye başlandı. Bu oran diğer ülkeleri de Norveç’teki sistemi uygulamanın yollarını aramaya itiyor.

TIKLAYIN: Plastik şişe kirliliğine 14 maddede çözüm: Sıfır atık

Bu başarının ardında hükümetin doğa dostu firmaları ödüllendiren vergi sistemi yatıyor. 2014 yılından beri tüm plastik üretici ve ithalatçılarından pet şişe başına 40 sent vergi alınıyor. Şirketin geri dönüşüm yapma oranı arttıkça bu vergi düşüyor. Şirket, ürettiği ya da ithal ettiği pet şişelerin yüzde 95’ini geri dönüştürebilirse ise vergi tamamen ortadan kalkıyor.

Tüketiciler de satın aldıkları her pet şişe için az miktarda depozito ödüyor. Bu depozitoları geri almak için şişeleri süpermarket ve bakkallarda bulunan geri dönüşüm makinelerine iade etmeleri gerekiyor. Ülkenin her tarafına yayılmış tam 3.700 geri dönüşüm makinesi bulunuyor ve bu makineler tüketicilere iade ettikleri şişe karşılığı paraya çevrilebilen kuponlar veriyor.

Bütün bu sistem, İnfinitum adlı, içecek endüstrisindeki şirket ve oluşumların kurduğu bir sivil toplum kuruluşu tarafından denetleniyor ve destekleniyor. Norveç’te plastik ürün satışı yapmak isteyen tüm küresel firmalar İnfinitum’la anlaşma imzalamak ve kuruluşa üye olmak zorunda.

Benzer sistemler Almanya ve Kaliforniya gibi yerlerde de uygulanıyor fakat şimdiye kadar sağlanan en büyük başarı İnfinitum’a ait. Kuruluş 2017 yılında 591 milyondan fazla pet şişenin toplanmasını sağlamış. Dernek başkanı Kjell Olav Meldrum Guardian’a, 2018 yılında toplanan şişelerin büyük kısmının 50’den çok kez geri dönüştürülmüş olduğunu açıkladı.

Kuruluşun lojistik direktörü Sten Nerland ise ucuz, hafif ve kolay işlenebilen plastik şişelerin geri dönüştürüldüğü sürece kullanılabilecek en mantıklı malzemelerden biri olduğunu belirtiyor.

Norveç’te haberler iyi olsa da dünyadaki plastik krizi hızla büyümeye devam ediyor. Her yıl deniz ve okyanuslara karışan plastik miktarı sekiz milyon tona ulaştı ve bu hızla devam etmesi halinde 2050 yılında okyanuslardaki toplam plastik ağırlığının toplam balık ağırlığını aşacağı tahmin ediliyor. 

Son yıllarda İskoçya, İngiltere, Hindistan, Kazakistan, Hırvatistan, Fransa, Hollanda, Avustralya ve ABD gibi ülkeler Norveç modeline dönmek için hatrı sayılır adımlar atmış olasalar da plastik krizini durdurmak için daha geniş ve ciddi önlemler alınması şart.