Senin kahvaltında ne kadar su ayak izi var?
Karbon ayak izi gibi geride su ayak izi de bırakıyoruz. Su ayak izine sebep olan insan kaynaklı birçok eylem var. WWF tarafından yayımlanan “Türkiye’nin Su Ayak İzi” raporuna göre, Türkiye’deki üretimin su ayak izinin yaklaşık yüzde 90’ı tarım sektöründen kaynaklanıyor. Büyük bir paya sahip olan tarım alanları elbette gıda ile de birebir ilişkili. BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün raporlarına göre, her yıl üretilen gıdanın üçte biri israf oluyor. Hal böyleyken tüketici bir canlı olan insan günlük gıdalarını tüketirken bir farkındalık geliştirmek durumunda. Beslenme biçimimizden öğünlerde ne tükettiğimize kadar birçok etken su ayak izimizde söz sahibi.
Su ayak izi nedir?
Beslenme, barınma, ulaşım, enerji ve kişisel ihtiyaçlar başlıkları altında edindiğimiz ürünlerin bize ulaşana kadar tükettiği temiz su miktarı bireysel su ayak izimizi belirliyor. İşletmelerin ise ürünlerini ve hizmetlerini oluştururken, tedarik zincirlerinden son kullanıcıya ulaşımına kadar geçen sürede tükettikleri temiz su kaynağı su ayak izlerini oluşturuyor.
Gıdalar ve su ayak izi ilişkisine geri dönecek olursam; her bir öğün ve/veya tüketilen yiyecek-içecek ile beraber gün içinde su tüketiyoruz. Çünkü o gıdanın üretim aşamasından biz tükenene kadar olan sürecinde su kullanılıyor. Gıdaların su ayak izi denildiğinde sadece o sebzenin ve/veya meyvenin içinde bulunan su olarak algılamamak lazım.
En temel ve sanırsam birçok kişiyi en mutlu eden öğünlerden biri olan kahvaltıdaki su ayak izimize yakından bakalım:
Vejetaryen kahvaltı
1 fincan siyah çay + 50 gram ekmek + 7 zeytin + 50 gram domates + 30 gram peynir + 1 adet orta boy yumurta = 26 litre + 65 litre + 85 litre + 9 litre + 90 litre + 77 litre
250 ml portakal suyu + 50 gram ekmek + 7 zeytin + 50 gram domates + 30 gram peynir + 1 adet orta boy yumurta = 115 litre + 65 litre + 85 litre + 9 litre + 90 litre + 77 litre
Vegan kahvaltı
250 ml portakal suyu + 50 gram ekmek + 7 zeytin + 50 gram domates + 30 gram tofu + 30 gram haşlanmış fasulye = 115 litre + 65 litre + 85 litre + 9 litre + 71 litre + 46 litre
1 fincan siyah çay + 50 gram ekmek + 7 zeytin + 50 gram domates + 30 gram tofu + 30 gram haşlanmış fasulye = 26 litre + 65 litre + 85 litre + 9 litre + 71 litre + 46 litre
1 kase soya sütü + 60 gram avakado + 30 gram yaban mersini + 2 adet hurma = 71 litre + 61 litre + 23 litre + 64 litre
Hayvansal gıda ağırlıklı kahvaltı
1 fincan siyah çay + 50 gram ekmek + 7 zeytin + 50 gram domates + 30 gram peynir + 1 adet orta boy yumurta + 60 gram sığır eti türevleri = 26 litre + 65 litre + 85 litre + 9 litre + 90 litre + 77 litre + 876 litre
250 ml portakal suyu + 50 gram ekmek + 7 zeytin + 50 gram domates + 30 gram peynir + 1 adet orta boy yumurta + 60 gram sığır eti türevleri = 115 litre + 65 litre + 85 litre + 9 litre + 90 litre + 77 litre + 876 litre
Kahvaltıyla pek aram yok diyenler:
250 ml kahve + 100 gr çikolata = 280 litre + 2400 litre
Gün içinde birçok yiyecek ve içecek tükettiğimiz için sadece gıda tüketimlerimizde bile hatırı sayılır ölçüde bireysel bir su tüketimimiz mevcut. Yaşamın olmazsa olmazlarından su sadece insan türü için değil tüm türler için yaşamsal öneme sahip.
Unutmadan diğer öğünlerinizde veya atıştırmalıklarınızda ne kadar su tükettiğinizi merak ediyorsanız su ayak izinizi hesaplamanıza yardımcı olan ve internet üzerinden ulaşabileceğiniz hesap makinalarını kullanabilirsiniz.
Kaynak
WWF Türkiye’nin Su Ayak İzi raporu