Tarım topraklarında okyanuslardan bile fazla plastik atık bulunuyor

BM Tarım ve Gıda Örgütü’nün bu hafta yayınladığı yeni bir rapora göre, tarım yapılan topraklara nüfuz eden plastik kirliliği; gıda güvenliği, insan sağlığı ve çevre için tehdit oluşturuyor. Topraktaki bu kirliliğin, okyanuslardaki plastik kirliliğinden daha fazla olduğu düşünülüyor.

Sahil, deniz ve okyanuslardaki plastik kirliliği, plastik atık gündeminin başını çekse de FAO tarafından yayınlanan bu yeni raporda, tarım yapılan topraklardaki plastik kirliliğinin okyanuslardakinden bile daha yoğun olduğu belirtiliyor.

FAO Genel Müdür Yardımcısı Maria Helena Semedo raporun önsözünde, “Topraklar, tarımsal plastiklerin ana reseptörlerinden biridir ve okyanuslardan daha fazla miktarda mikroplastik (beş milimetreden küçük plastik parçaları) içerdiği bilinmektedir,” diyor.

FAO uzmanları tarafından derlenen verilere göre, tarım tedarik zincirleri her yıl 12,5 milyon ton plastik kullanırken; 37,3 milyon ton plastik de gıda ambalajlarında ​​kullanılıyor.

Asya’nın, tarımsal üretimde en büyük plastik kullanıcısı olduğu, küresel plasitk tarım atığının yarısından sorumlu olduğu tahmin ediliyor. Bunun yanında ulaşılabilir alternatifler olmadıkça, tarımda plastik kullanımının daha da artacağı öngörülüyor.

1950’lerde yaygın olarak kullanılmaya başlanmasından bu yana, plastikler hayatın her alanında görülür hale geldi. Tarımda da plastik ürünler yabani otları azaltmak için toprağı kaplamak gibi yöntemlerle üretkenliğe büyük ölçüde yardımcı oluyor. Bitki büyümesini korumak ve hızlandırmak, mahsul mevsimlerini uzatmak ve verimi artırmak için ağlar, fideleri hayvanlardan koruyan ve büyümeyi artıran bir mikro iklim sağlamaya yardımcı olan ağaç koruyucular da sıklıkla kullanılan plastik ürünler.

Bununla birlikte, 2015’ten önce üretilen tahmini 6,3 milyar ton plastiğin neredeyse yüzde 80’i hiçbir zaman gerektiği gibi yok edilmedi. Büyük plastik maddelerin deniz yaşamı üzerindeki etkileri dikkatle belgelenmiş olsa da, bunların parçalanmaları sonucunda ortaya çıkan etkilerin potansiyel olarak tüm ekosistemleri etkilediğini biliyoruz. Yapılan araştırmalarda, dünyanın her yerinde insan dışkısında ve plasentalarında mikroplastikler bulunuyor.

Mikroplastiklerden kaçış yok

Plastik kirliliğiyle ilgili çoğu bilimsel araştırma sucul ekosistemlere yönelik fakat FAO uzmanları tarım topraklarının çok daha fazla miktarda mikroplastiğe maruz kaldığının düşünüldüğünü söylüyor. BM ajansına göre, küresel tarımsal faaliyetlerin yüzde 93’ü karada gerçekleştiğinden, bu alanda daha fazla araştırma yapılması gerekiyor.

FAO başkan yardımcısı, “Bu rapor, düzgün yönetim uygulamalarını kolaylaştırmak ve tarım sektörlerinde plastiklerin aşırı kullanımını engellemek için uyumlu ve kararlı eylemlerin yapılması gerektiğine acil çağrı yapıyor,” diyor.

Ne yapmalı?

Uygulanabilir alternatifler olmadığı için plastiklerin tamamen yasaklanması imkansız görünüyor. Bu atıkların neden oldukları zararları ortadan kaldıracak bir sihirli değnek de maalesef bulunmuyor.

Ancak rapor, “Reddet, Yeniden Tasarla, Azalt, Yeniden Kullan, Geri Dönüştür ve Kurtar” (Refuse, Redesign, Reduce, Reuse, Recycle, and Recover) modeline dayalı birkaç çözüm öne sürüyor.

Rapor ayrıca, tarımsal gıda zincirlerinde kullanılan plastiklerin tüm yönleri için kapsamlı bir gönüllü davranış kuralları geliştirmeyi tavsiye ediyor ve özellikle mikro ve nanoplastiklerin sağlık üzerindeki etkileri konusunda daha fazla araştırma yapılması çağrısında bulunuyor.

Semedo, “FAO, gıda güvenliği, beslenme, biyoçeşitlilik ve sürdürülebilir tarım bağlamında tarımda kullanılan plastikler konusunun bütünsel olarak ele alınmasında önemli bir rol oynamaya devam edecek,” diyor.

Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.