“B” Gezegeni Yok

GJeff Bezos ve Richard Branson’ın özel şirket ve ekipleriyle bu yaz bizzat uzaya gitmelerinden ve Elon Musk’ın şirketi SpaceX’in uzay yolculuklarından sonra zenginin malı züğürdün çenesini yorar misali bir duruma geldik. Bu milyarderlerin bu muazzam paraları bu pahalı hobileri yerine bu dünyanın problemlerine ayırmaları gerektiği eleştirisi, uzay turizm sektörünün geleceği, ikinci bir gezegen arayışının arkasındaki problemler, hepsiyle haftalardır çenelerimizi epey yoruyoruz.

Jeff Bezos’un Blue Origin şirketiyle 93km yüksekliğe çıktığı dört dakikalık uzay seyahatine harcadığı para 5.5 milyar dolar. Richard Branson 17 senedir şirketi Virgin Galactic’e uzaya gitme heyecanıyla milyarlarını yatırdı ve sonunda 86km yüksekliğe ulaşabildi (genel kanı olarak, belki biraz da bu güzide milyarderlerimizin hevesini kırmamak için, 100km’deki resmi Karman çizgisindense 81km üzerine çıkanlar uzaya gitmiş sayılıyorlar). Elon Musk’ın ise bu yüksekliklere ulaşmanın çığır açıcı bir yanı olmadığını düşündüğü ve kendi uzay seyahati için Ay veya Mars hayalleri kurduğu konuşuluyor.

Star Wars ile büyümüş bir neslin üyesi olarak uzayın keşfi ve uzayda seyahat konuları elbette bana epey heyecan veriyor – ve Star Trek’te Kaptan Kirk rolünü oynayan William Shatner’ın geçen ay Blue Origin ile uzaya gitmesindeki ince espriye bayıldım. Ancak konu bu gezegenimizi batırdığımız için yeni gezegen arayışı eksenine kayınca beni rahatsız ediyor. Zira, gerçekçi olmamız gerekirse, Gezegen B yok, ve Gezegen A’yı, yani dünyamızı, bırakmak değil, tamir etmemiz gerekiyor.

Mike Berners-Lee “There is No Planet B” (‘B’ Gezegeni Yok) kitabında iklim kriziyle ilgili bir çok konuyu detaylı incelemenin yanı sıra neden Gezegen B olmadığını güzel özetliyor. En yakın ihtimalle dünyamızdan dört ışık yılı uzaktaki Proxima Centauri B gezegeninin bize en yakın yaşama koşulları içeriyor olabileceğini anlatıyor. Işık hızının onda birinde seyahat edebilirsek 40 yıllık bir yolculuktan bahsediyoruz. Berners-Lee’nin hesaplarına göre, sadece 50 kişilik bir ekip çok iyimser bir sayı olarak sadece kişi başı 600 kg’lik ağırlıkla (yani minik bir araba ya da kapsül stili bir konfor…40 yıl boyunca) bile seyahat edebilse, bütün dünyamızın bir yıllık enerji arzının tamamını kullanmak durumunda kalıyor – yani bu mühim yolculuk için gerideki sekiz milyar kişi bir süre enerjisiz idare edecek artık.

Özetle, başka galaksilere ve gezegenlere seyahat şu anda, ve büyük ihtimalle yakın geleceğimizdeki nesiller için, bir bilim kurgu fantezisinin ötesine gidemiyor – ve gerçekten başka gezegen yok.

BUNU DA OKU:  Marmara Denizi'nde müsilaj var mı yok mu?

Berners-Lee kitabını dünyamızı nasıl onarabileceğimiz konusuna ayırmış. Karbon ayak izi ve iklim krizi konusunda profesör ve yazar Berners-Lee aynı zamanda internetin mucidi olarak bildiğimiz Tim Berners-Lee’nin de küçük kardeşi. Babaları matematikçi Conway Berners-Lee ise 2019 yılına ve 97 yaşına kadar yaşamış olduğu için oğullarının gezegenimiz için yaptıkları katkıları gözleriyle görebilmiş.

Mike’ın kitabına dönelim. Kitap benim için geçen haftalarda yazdığımız Bill Gates’in kitabı gibi ara ara dönüp baktığım ve bazı bölümlerini tekrar okuduğum bir referans kitabı oldu. Gıda ile başlıyor, sonra enerji ve seyahat & taşımacılık konularını bir iklim kitabından bekleyebileceğiniz üzere problemlerin özeti ve olası çözümleri anlatarak işliyor, ayrıca birey olarak her bir konuda neler yapabileceğimizi anlatıyor. Kitap ve başlığı, kendisini takip ediyorsanız bildiğiniz gibi, Türk iklim aktivisti Atlas Sarrafoğlu’na da ilham olmuş gibi görünüyor. Kendisini takip etmiyorsanız da hemen takibe alınız.

Kitap daha sonra değişiyor ve sosyolojik, hatta felsefik bir havaya bürünüyor. Büyüme, ekonomi ve para konularını işliyor, insanlığın doğası, iş hayatımız, değerlerimiz, gerçeklerimiz, güvendiklerimiz ve aktivizm konuları üzerinde duruyor. Ve bu açıdan, Bill Gates’in kitabının aksine, teknolojinin ve ileride gelecek icatların kendi başlarına gezegenimizin iklim problemlerini çözebileceğine inanmıyor ve problemlerin çözümü için insanoğlunun büyümeye, para kazanmaya, para harcamaya, ekonomilere, piyasalara ve baştan aşağıya hayata bakış açısını değiştirdiği, büyük resmi gören bir empatinin ve eşitliğin ön plana çıktığı yeni bir sistem hayali kuruyor.

Tim Berners-Lee’nin 14 noktalı listesi:

Berners-Lee kitabında günümüz dünyasındaki bütün politikacıların bilmesi gereken 14 nokta diye faydalı bir liste yapmış. Bu noktaları bilmeyen politikacıların politika yapmaya uygun kapasitede olmadıklarını söylüyor. Yaşadığınız ülkelerdeki politikacılarınızı göz önüne getirip listeye bir göz atınız:

  1. 1.5 derece küresel ısınma ile idare edebileceğiz ama 2 derece küresel ısınma felaket olacak
  2. Küresel ısınma kümülatif olarak yaktığımız karbon miktarıyla aşağı yukarı lineer ilerliyor
  3. Karbondioksit yakma miktarımız son 160 yılda gittikçe inanılmaz bir mertebede arttı
  4. Şu ana kadar iklim konusunda yıllardır alınan tüm tedbirler ve aksiyonlara rağmen küresel karbon tüketim eğrisinde bir azalma sağlayabilmiş değiliz
  5. Bu hızda gitmeye devam edersek 2030-2040 arası bir noktada 1.5 derece artışa ulaşacağız
  6. Frenlere basmak ve yavaşlatmak çok uzun bir süreç
  7. Çıkarttığımız bütün fosil yakıtları yakıyoruz, yani çıkartmak yerine yer altında bırakmalıyız
  8. Bazı işe yarayacağı düşünülen yeni teknolojiler ‘ribaund’ etkisinden dolayı fayda yapmayacaklar ve hatta global tüketimi arttırabilirler (örneğin LED lambalara geçilince daha az elektrik kullanmadık, veya motorlu trenlere geçince daha az seyahat etmedik)
  9. Yenilenebilir enerji kaynakları çözümde çok önemli bir rol oynayacak ama tek başlarına yeterli olmayacaklar
  10. Fosil yakıtlarını yer altında bırakmak konusunda uluslararası anlaşmalar sağlamak zorundayız
  11. Sadece karbon değil diğer sera gazlarını da unutmamalıyız (örneğin metan)
  12. Fosil yakıtlarını yer altından çıkartmak ve yakmak ya çok pahalı, ya illegal, ya da hem çok pahalı hem illegal olmalı
  13. Ancak bu konularda yapılacak uluslararası uzlaşma dünyada herkes için fayda sağlayabilmeli
  14. Bir yandan da atmosferde yer alan karbonu geri çekmek üzerinde çalışmaya devam etmeliyiz
BUNU DA OKU:  Ekolojik Kriz ve Kentler Sempozyumu

Şu anda Virgin Galactic websitesinden koltuk başına 450,000 dolara uzay turizm bileti rezervasyonu yapabiliyorsunuz (aile/grup indirimleri ve hatta bütün mekiği komple rezerve ederseniz uygun fiyat kampanyaları var – ciddiyim). Jeff Bezos Blue Origin bilet fiyatlarını açıklamadı ama yazın hali hazırda 100 milyon dolarlık seyahat rezervasyonları olduğunu anons etti. Zenginin malını bir kenara bırakalım ve elbette ki özel sektör uzay seyahatlerinin bilimsel gelişime katkıları olacağını unutmayalım. Ancak uzay ve Gezegen B heyecanıyla asil Gezegen A’mızı ihmal edeceksek yanlış yapıyor oluruz. Antroposen devriyle iklimini bozduğumuz dünyamızın hala onarımı mümkün. Yeter ki problemi tanıyalım, gerçekleri saklamayalım, değerlerimizi koruyalım, empatimizi kuvvetlendirelim, çenelerimizi bu konuda yoralım ve problemin çözümleri için bilime kulak verelim.

Görsel: Li An Lim

Yeşilist bundan böyle okuyucularının desteğiyle ayakta kalacak.
Siz de Yeşilist’i beğeniyorsanız bize Patreon’dan destek olun.
Yeşilist Patreon Destek Ol


Yalın Karadoğan

Doğasever, amatӧr doğal hayat gӧzlemcisi, ara-sıra yazar, Londra’da sivil toplum kuruluşu Turkey Mozaik Foundation kurucularından, private equity yatırımcısı.

Yorumlar kapatıldı.

Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement
Daha fazla Banner Right Side, Ekoloji, İklim Değişikliği
Bi Avuç: Bitkilerin peşinde çıkılmış bir yolculuk

Biavuç bitkilerin peşinde yolculuğa çıkmış bir küçük topluluk, doğadan öğrendikleri ve öğrettikleri ile yollarına çoğalarak devam ediyorlar. Topluluğun iki değerli

Kapat