Beyaz gürültü nedir, konsantrasyonun ve uyku kalitesinin artmasını sağlayabilir mi?

Beyaz gürültü, en basit anlatımıyla arka plandaki sesleri bastıran gürültüdür. Dikkat dağıtan sesleri duymamamızı sağladığından birçok kişi tarafından uykuya dalmayı kolaylaştırmada ve çalışırken konsantre olmaya yardımcı olarak kullanılır. Beyaz gürültü; insanların duyma aralığındaki (20-20.000 Hz) 20.000 frekansın bir kombinasyonudur. Çoğu insan beyaz gürültüyü ‘şşş’ sesine benzetir.

TIKLAYIN: 9 bilinen uyku problemi ve bilimsel çözümleri

Evin içerisinden gelen tıkırtılar, saat ve buzdolabı sesi, yan evden gelen gürültü gibi nedenlerle uyuyamayan ya da konsantre olmakta güçlük çeken insanlar için hayatı kolaylaştıran beyaz gürültünün yeni doğan bebeklerde negatif etkileri de olabilir.

Bu sesin adının beyaz gürültü olması, renk paletindeki insanın görebildiği tüm renkler bir araya geldiğinde ortaya beyaz çıkmasına olan benzerliğindendir. Tüm frekanslar bir araya geldiğinde de ‘beyaz’ gürültü oluşur.

Beyaz gürültü, diğer sesleri nasıl bastırır?
Normal şartlarda 3-4 kişi aynı anda konuştuğunda aralarından birine odaklanıp ne dediğini algılayabilirsiniz ancak konuşan kişi sayısı arttıkça bir kişinin dediklerini anlama kabiliyetiniz azalır. Bu anlamda beyaz gürültü 1.000 kişi aynı anda konuştuğunda duyacağınız sese benzetilebilir.

Çalışırken beyaz gürültüden yararlanmak
Çoğu insanın konsantrasyonu çabuk dağıldığından öğretmen ve uzmanlar öğrencilere sessiz odalarda çalışmalarını tavsiye ederler ancak sessizlik de can sıkıcı olduğundan genellikle müzik ya da televizyon eşliğinde çalışmak tercih edilir. Müzik ve konuşmalar dikkatinizin çabuk dağılmasına ya da konuşmalara kaymasına neden olabilir. Böyle durumlarda eşlikçi olarak beyaz gürültü kullanabilirsiniz.

Beyaz gürültü uykuya dalmada yardımcı olarak 1960’lardan beri kullanılsa da çalışan insanların konsantre olmasını sağladığı nispeten yeni bir görüş. 2014 yılında University of Hamburg-Eppendorf Medical Center’da yapılan ve Journal of Cognitive Neuroscience’da yayınlanan bir çalışma, matematik çalışan kişilerin öğrenme becerisi ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğundan (DEHB) mustarip küçük çocukların kısa süreli belleklerin gelişmesi ile beyaz gürültü arasında pozitif bağlantılar bulunduğunu gösterdi.

BUNU DA OKU:  Uykusuzluğunuzun sebebi 'intikam amaçlı yatış erteleme' olabilir mi?

Bir başka çalışmada ise beyaz gürültünün pozitif etkilerinin kişiden kişiye değişebileceği ortaya kondu. 2010 yılında University College in London’da yapılan bir çalışmada içe dönük karakterli insanlarda hem müziğin hem de beyaz gürültünün negatif etkileri olduğu ortaya çıktı. Sonuç olarak beyaz gürültünün öğrenme becerisindeki etkisinin kişiden kişiye değiştiğini, ortak bilimsel bir açıklamanın henüz bulunmadığını söyleyebiliriz.

Beyaz gürültü ve uyku
Gürültünün insanın uyumasını kolaylaştıracağı saçma gelse de, yıllardır uykuya yardımcı olarak satılan aletlerin birçoğunda beyaz gürültü kullanılıyor. Kronik uykusuzluğun beyin hasarına yol açtığı ispatlandığından doktorlar uykuya dalma güçlüğü çeken hastalarına beyaz gürültü çıkaran makineleri denemelerini tavsiye ediyor.

Beyaz gürültü uyku kalitemizi nasıl artırabilir?
Hayatta kalma güdümüz, dış seslere karşı uyku sırasında da tetikte kalmamıza yol açar. Beyaz gürültü ise dış sesleri maskeleyerek uykumuzun bölünmesini engellemede yardımcı olur. Yağmur sesi, dalga sesleri ve kuş ötmeleri de uyku makineleri tarafından kullanılan rahatlatıcı seslerdir.

Bebeklerin uyku kalitesini artırmada beyaz gürültü kullanımı 
1990 yılında the Royal College of Physicians of Ireland’da yürütülen bir çalışma bebeklerin yüzde 80’inin beyaz gürültü eşliğinde daha kolay uykuya daldıklarını ve düzenli uykuya sahip olduklarını göstermiştir ancak biliminsanları bebeklere beyaz gürültü dinletmenin hem olumlu hem de olumsuz etkileri olduğunu belirtiyor.

Olumlu yönleri
Bazı bebekler beyaz gürültü eşliğinde uykuya daha hızlı dalar.
Beyaz gürültü, bebeklerin gündüz uykuları sırasında evdeki diğer seslerden rahatsız olmasını engeller.
Bazı uyku makineleri annenin kalp atışlarını taklit ederek yeni doğan bebeklerin daha rahat uyumasını sağlar.

Olumsuz yönleri
Beyaz gürültü tüm bebeklerin uykuya dalmasını kolaylaştırmaz, hatta bazı bebeklerin daha zor uykuya dalmasına neden olabilir.
Bazı beyaz gürültü makinelerinin sesi bebekler için önerilen limitlerden daha yüksek olabilir.
Yeni doğan bebekler beyaz gürültüye bağımlı hale gelip bu ses olmadan uykuya dalamama problemi yaşayabilirler.

BUNU DA OKU:  Ekran karşısında zaman geçirmenin çocuklarda yarattığı 7 bozukluk

Televizyon izlerken uyumak
Birçok kişi bilerek ya da bilmeyerek televizyon karşısında uykuya dalar ve televizyonu bir çeşit gürültü makinesi olarak kullanır. Oysa ki yapılan çalışmalar 7-9 saat televizyon sesi ile uyuyan insanların uykularını tam alamadıklarını ve yorgun uyandıklarını göstermiştir. Bunun nedeni televizyondaki seslerin ani olarak değişmesi ve uykuyu bölmesidir. Bunun yanında televizyon ekranındaki parlak renk değişimleri de uyku kalitesini düşürebilir.

Araştırmacılar televizyon karşısında uyuyan bireyler farkına varmasa da beyinlerinin televizyonu uyku sırasında izlemeye devam ettiğini söylüyor. Sağlıklı ve rahat bir uyku için uyuduğunuz odadaki ışık ve seslerin uyku boyunca tutarlı olarak devam etmesini öneriyorlar.

Yeşilist bundan böyle okuyucularının desteğiyle ayakta kalacak.
Siz de Yeşilist’i beğeniyorsanız bize Patreon’dan destek olun.
Yeşilist Patreon Destek Ol


Deniz Aytekin

Boğaziçi Üniversitesi'nde felsefe okudu. Çevre, edebiyat ve felsefe alanlarında yazarlık, çevirmenlik ve editörlük yapıyor.

Yorumlar kapatıldı.

Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement
Daha fazla Çocuk ve Bebek, Ev ve Bahçe, Hayat, Kişisel Bakım, Ofis, Sağlık, Teknoloji
NASA açıkladı: Çin ve Hindistan sayesinde dünya 20 yıl öncekinden daha yeşil

NASA uydularından toplanan veriler, bitki ve ağaçlardaki yaprak alanlarındaki artışın tüm Amazon yağmur ormanlarının kapsadığı bölgeye denk olduğunu ortaya koydu.

Kapat