Türkiye’deki Coca Cola içeceklerinde İngiltere’ye göre iki kat daha fazla şeker var

Ünlü aşçı Jamie Oliver tarafında da desteklenen şeker vergisi İngiltere’de uygulanmaya başladı. Meşrubatların içerdiği şeker miktarına göre içecek üreticilerinden vergi alınmasını içeren yasa, 100 mililitre meşrubatın içerdiği şekerin 5 gramı aşması halinde, litre başına 18 peni vergi alınmasını öngörüyor.

TIKLAYIN: 3 bin vaka incelendi: Günde bir şekerli içecek bile kanser riskini artırıyor

Yasayı savunanlar, insanların günlük şeker ihtiyacı olan 5 küp (25 gram) şekerden 8 kat daha fazlasını yani, 40 küp şekeri, bir öğünlük fast food ve hazır gıda türevlerinden kolayca ve ucuz bir şekilde elde edebileceğini belirtiyor.

Şeker vergisi ile beraber şirketler şekeri azaltıyor

Şekere vergi konulması ise hiç duyulmamış bir uygulama değil, özellikle yüksek obezite oranları ile mücadele den Meksika Ocak 2014’de şekerli ürünlere %10’luk bir vergi koymuş bu uygulama şekerli meşrubatlarda %6 oranında bir düşüş sağlamıştı. Benzer uygulamalar, Portekiz, Fransa, Belçika, Macaristan, Norveç, Finlandiya ve Estonya’da uygulanmakta.

İngiliz hükümeti ise şeker vergisi kararını 2016 yılının mart ayında almış, ancak üreticilere gereken değişikliğin yapılması için iki yıl süre tanımıştı.

Bununla beraber Almanya’da gıdaların sağlığı alanında faaliyet gösteren tüketiciyi koruma derneği Foodwatch, yasa yürürlüğe girmeden önce İngiltere’deki birçok içecek üreticisinin vergiden kaçınmak için ürünlerindeki şeker miktarını azalttığını açıkladı.

Örnek olarak  Coca-Cola şirketi, İngiltere’de üretilen iki ürününde kullanılan şeker miktarını azalttı. Sprite’ın 100 mililitresindeki şeker miktarının 6,9 gramdan 4,6 grama, Fanta’nın 100 mililitresindeki şeker miktarının ise 6,6 gramdan 3,3 grama indirildiği belirtildi.

Türkiye’de Fanta üç, Sprite iki kat daha şekerli

Bu rakamlar diğer ülkelerle karşılaştırıldığında ise oldukça düşük oranlarda olduğu görülüyor. Coca Cola’nın ürünlerinden Almanya’da üretilen Sprite ve Fanta’nın 100 mililitresi 9,1 gram şeker içerirken, Coca-Cola Türkiye’nin internet sayfasındaki bilgilere göre, Türkiye’de satışa sunulan Sprite’ın 100 mililitresi 10 gram, Fanta’nın 100 mililitresi ise 11,5 gram şeker içeriyor.

Türkiye’deki şeker oranları, İngiltere’de vergi için değiştirilen oranlara kıyasla Sprite’da iki kattan, Fanta da ise üç kattan daha fazla. Türkiye’de ise şeker vergisi konusu ile resmî anlamda dikkate alınmış değil.

Türkiye’de şu anda Coca Cola markalarının bulunduğu gazlı içeceklerde %25 oranında ÖTV alınmasına rağmen bunun kamu sağlığı ile ilgisi konusunda bir açıklama yapılmış değil. 2017 yılının kasım ayında ise torba yasa ile beraber meyve suyu (nektar), limonata, mineral ve gazlı su, sade gazozda da KDV’ye ek olarak %10 oranında özel tüketim vergisi (ÖTV) alınması kabul edilmişti.

Taze meyve ve sebzeler vergiden muaf tutulsun

Foodwatch İngiltere’deki uygulamayı memnuniyetle karşılıyor. Ancak birçok üreticinin içeceklerde şeker yerine tatlandırıcı kullanmaya yöneldiğini de belirterek bu durumu eleştiriyor. Kuruluşa göre, genç ve çocuklardaki şeker alışkanlığı ile mücadele için şeker tadının da azaltılması gerekmekte.

Foodwatch aynı zamanda bu gibi vergilerin uygulanması ile beraber sağlıklı beslenmeyi desteklemek adına taze meyve ve sebzelerin vergilerden muaf olmasını öneriyor.

Türkiye’de her ne kadar gazlı içeceklerden ve meyve sularından yüksek vergiler alınsa da 2011 rakamlarına göre 4,4 milyar litre ile içecek tüketimin yüzde 50’ye yakını bu ürünlerden oluşuyor.