Plastik atıklar sahillerin sıcaklığını artırarak ekosistemi tehdit ediyor

Birkaç haftadır Marmara Denizi’ndeki müsilaj krizi artarak devam ediyor. Deniz salyası olarak da bilinen müsilaj, sularımızı yaşanmaz hale getiriyor. Asıl olarak deniz kirliliği nedeniyle oluşan bu felaketle ilgili ayrıntılı bilgi almak için Siren İdemen ve Anıl Olcan’ın MAREM (Marmara Environmental Monitoring –Marmara Çevresel İzleme) projesi yürütücüsü, hidrobiyolog Levent Artüz ile yaptığı, 1+1’de yayınlanan bu röportajı mutlaka okuyun.

Yaşanan felaketin ana etkeni olmasa da müsilaj krizinde iklim değişikliğinin de payı var. Yeni yayınlanan bir başka rapor da plastik kirliliğinin sahillerin ısınmasına yol açarak deniz yaşamını tehdit ettiğini ortaya koyuyor.

Plastik atıklar deniz canlıları açısından çok büyük tehdit oluşturuyor. Okyanuslarda oluşan dev plastik adaları deniz yaşamını yok ediyor. Canlılar hem plastik atıkları gıda sanarak tüketiyor hem de bu atıklar gözle görülmeyecek kadar küçük parçalara ayrılarak tüm besin zincirine karışıyor. Yapılan bu yeni çalışma ise plastik atıkların oluşturduğu bir başka tehdite odaklanıyor.

Geçtiğimiz hafta Journal of Hazardous Materials’ta yayınlanan çalışmada Güney Pasifik’teki Henderson Adası ve Hint Okyanusu’ndaki Avustralya’nın uzak bir bölgesi olan Cocos Adaları’nda incelemeler yapıldı. Bu adalarda, insan erişimi olmayan sahillerde bile metrekare başına yaklaşık üç kilo plastik atığa rastlandı. Ardından bu sahillerde yapılan sıcaklık ölçümlerinde plastik atıkların sahillerdeki sıcaklığı yaklaşık 2,5 derecelik artışa ve 1,5 derecelik düşüşe neden olduğu tespit edildi.

Araştırmacılar sahillerdeki bu sıcaklık dalgalanmalarının özellikle yengeç ve deniz kaplumbağası gibi ektoterm (vücut ısısı çevre şartlarına göre değişen) canlılar için tehdit oluşturduğu konusunda uyarıda bulundu.

Sıcaklık artışı, dişi kaplumbağa yavrularında artış ile ilişkilendiriliyor. Önceden bu durumun iklim krizi nedeniyle yaşandığı düşünülüyordu. Bu araştırma ile birlikte plastik kaynaklı sıcaklık artışının da kaplumbağa üremesini etkiliyor olabileceği düşünülüyor.

Daha sıcak kumsalların ayrıca, kıyı ekosistemlerinin önemli bir parçası olan ve göçmen kuşlar için önemli bir besin kaynağı olan, kumsal tortusunda yaşayan küçük hayvanlar olan meiofauna’ya da zarar verebileceği söyleniyor. Bu hayvanlar, aynı soluncanların toprağı yenilediği gibi sahilleri dönüştürüyorlar.

Lavers, plastik kirliliğinin Henderson ve Cocos adaları üzerindeki etkisini ilk kez incelemiyor. 2017’de o ve ekibi, ıssız Henderson Adası’ndaki insan kaynaklı kirliliğin dünyanın her yerinden daha yoğun olduğunu ortaya çıkarmıştı. Aynı ekip 2019 yılında ise Cocos Adaları’nda 238 ton çöp buldu. Bu çöpler arasında 977 bin ayakkabı (çoğu plastik terlik) ve 373 bin diş fırçası bulunuyordu. Aynı yıl yüzbinlerce yengecin plastik atıkları yuva yapacakları deniz kabukları sandığı için öldüğü tespit edildi.

Kaynaklar:
Journal of Hazardous Material
The Guardian