Çocuklara doğa ve hayvan sevgisi aşılayan 12 kitap

Çocuğuna hangi kitabı alacağına karar veremeyen ebeveynler için çocuk kitapları editörü Özlem Akcan’dan çocuklara hayvan ve doğa sevgisi aşılayan favori kitaplarının listesini rica ettik. Sağ olsun bizi kırmadı. 

#1 Bulut Kuş – Bai Bing, Günışığı Kitaplığı (Ara sınıfı, 1. ve 2. sınıf)

Şarkılarıyla gökleri boyayan bir papağan, günün birinde düşlerini yitirir. Düşlerine giden yolu arayan papağanın öyküsü…

Uluslararası ödüllere sahip tasarımcı, illüstratör Yu Rong’un benzersiz desenleri ve yazar, yayıncı Bai Bing’in öyküsüyle hayat bulan Bulut Kuş, özgürlük arayışını ve canlıların yaşamlarıyla ilgili seçim yapma hakkını yorumlayan şiirsel bir felsefe kitabı. Çin’in en yaygın geleneksel sanatlarından olan kâğıt kesme sanatının da kullanıldığı desenler, okuru alışılmışın dışında bir düşünce ve duygu dünyasıyla tanıştırıyor. Zengin desenleri ve yalın diliyle etkileyici Bulut Kuş, her çocuğun ve yetişkinin, kütüphanesine katmak isteyeceği özel bir koleksiyon kitabı. Birlikte okumak, sayfalarında kaybolmak için birebir.

#2 Bisküvi Kutusundaki Martı – Doğan Gündüz, Can Çocuk (8 yaş ve üstü)

Doğan Gündüz, bu romanında, bir martının hayatını kurtarmak için çırpınan bir çocuğun yetişkinler dünyasına bakışını ve kendi iç dünyasındaki salınımları anlatıyor.

Kim inanır bir martının denizde boğulabileceğine!

Tabii ki çocuklar… Bir de, çocuk gözüyle bakmayı unutmayanlar. İyi ki de inanırlar, yoksa denize düşen martıların hali nice olurdu? Şehirlerde kısılıp kalmış canlıların imdat çağrısını kim duyar, yardımlarına kim koşardı?

Yetişkinleri önyargılarından uzaklaştırıp, bisküvi kutusunda bir martı olduğuna inandırabilmek zor iş. Daha da zoru, denize düşen bir martıyı ait olduğu yere, gökyüzüne kavuşturmak. Çocuğun da aklından çıkaramadığı soru bu: Acaba martı arkadaşı gökyüzüne kanat açabilecek mi?

Hayata muzipçe göz kırpan bu kitabında Doğan Gündüz, bir martının hayatını kurtarmak için çırpınan bir çocuğun iç dünyasındaki salınımları, kararlılığını ve yetişkinler dünyasına bakışını anlatıyor. İranlı sanatçı Vaghar Aghaei’nin desenleriyle renklenen Bisküvi Kutusundaki Martı, 8 yaş ve üstü tüm çocuklar için uygun.

#3 Doğa ve Kirlilik – Brigitte Labbé, Günışığı Kitaplığı (4, 5 ve 6. sınıflar)

Dünya koca bir çöplük mü? İnsan doğanın parçası değil mi?

İnsan, zekâsı sayesinde hayatını kolaylaştıran binlerce şey icat etti. Büyük bir uygarlık yarattı.Ama bunu yaparken, kendini gitgide bütün diğer canlılardan üstün hissetmeye başladı. Doğaya istediği gibi kullanabileceği dev bir depo, her şeyi atabileceği devasa bir çöplük gibi davranmaya başladı. Sonunda insan, kendisinin de doğanın parçası olduğunu, yeryüzünde yaşamları birbirine bağlı canlılardan yalnızca biri olduğunu unuttu…

#4 Mevsimler ve İklim – Anna Hatzimanoli, Ayrıntı Çocuk (6-10 yaş)

Büyülü doğasını ve tüm güzelliklerini korumak için, dünyamızın değerini anlamamız ve her şeyden önce onu tanımamız gerekir. Haydi o zaman, evimizi, Dünya gezegenini, uçsuz bucaksız Evren’in içindeki bu küçücük noktacığı tanıyalım!

İklim, mevsimler ve hava, Dünya üzerindeki krallıklarını binlerce yıldır sürdürüyorlar; hem doğa, hem de insan hayatı üzerinde belirleyici ve önemli etkileri var.

Mevsimler nasıl değişir, iklim nedir, nasıl ve niçin değişir, iklim türleri nelerdir? Bilim insanlarının geçtiğimiz yüzyıllarda hüküm süren iklimi hangi yöntemlerle belirlediklerine tanık oluyor ve gelecekteki iklimin nasıl olacağına yönelik bulgulara göz atıyoruz.

Amacımız, çevre kirliliği, iklim değişikliğinin kocaman bir gezegenin hayatını ne yönde etkileyeceği, insan faaliyetlerinin sonuçları üzerine biraz olsun düşündürtmek. Umarız bu kitabı okuduktan sonra gündelik hayatımızda bazı küçük değişikliklere gider ve bize milyarlarca yıldır ev sahipliği yapan emektar Dünya’ya az da olsa nefes aldırırız.

#5 Makineler ve İnsanlar – Brigitte Labbé, Günışığı Kitaplığı (4, 5 ve 6. sınıflar)

Kontrol kimde? Makinelerde mi, insanda mı?
İnsan arabayı icat ettiğinde, akciğerlerimizi ve şehirlerimizi boğan hava kirliliğine de neden oldu. Nükleer enerjiyi keşfettiğinde, yüz milyonlarca insan için elektrik üretmeyi başardı, ama binlerce canlının zarar gördüğü felaketleri de yarattı. İnsanın teknik gücü çok arttı. Ancak insan, tarihinde olmadığı kadar fazla, gökyüzünden ve yeryüzünden, denizlerden, nehirlerden, havadan, hayvanlardan, ağaçlardan, çiçeklerden de sorumlu artık.

#6 Martıya Uçmayı Öğreten Kedi – Luis Sepulveda, Can Çocuk (6-10 yaş)

Okyanusu aşmaya çalışırken, dökülen petrolden zehirlenen genç martı Kengah, son kalan gücüyle karaya ulaşmayı ve orada yumurtlamayı başarır.

Kengah, ölmeden önce, içinde yavrusunun bulunduğu yumurtayı kedi Zorba’ya emanet eder ve ondan üç konuda söz ister. Zorba, yumurtayı yemeyecektir; yavru doğana kadar yumurtayı sıcak tutacak, ona gözkulak olacaktır; bir de, yavru doğunca ona uçmayı öğretecektir.

Zorba, bu martının durumuna pek üzülür, hiç düşünmeden bu üç konuda martıya kesin söz verir. Oysa yavru martı Şanslı, yumurtadan çıktığında, Zorba işlerin pek de kolay yürümeyeceğini anlar.

Bebeğe bakmak, onu öteki kedilerin pençesinden korumak bir yana, Zorba’yı annesi sanan küçük Şanslı’ya uçmayı öğretmek de ayrı bir derttir. Martıya Uçmayı Öğreten Kedi, birbirinden çok farklı iki canlının bir arada yaşamasının, birbirini sevip saymasının öyküsüdür.

Şili’li ünlü yazar Luis Sepulveda’nın bu kitabı, kısa sürede 12 dile çevrilip dünyada bir milyonun üzerinde satış yaptı. Bir kedi ile yavru bir martı arasındaki inanılmaz sevgi ve dostluğu, alabildiğine sıcak bir anlatımla sunan Sepulveda’nın bu kitabını çocuklar kadar büyüklerin de keyifle okuyacağından hiç kuşkumuz yok.

#7 Çevreci Olmak Zorunda mıyım? – Dyan Sheldon, Günışığı Kitaplığı (4, 5 ve 6. sınıflar)

Ailesinden utandığını düşünen çocuğun eğlenceli ve öyküsü!
Amerikalı çocuk ve gençlik kitapları yazarı Dyan Sheldon, çevreci ailesinin yerine zengin komşularıyla yaşamak isteyen on iki yaşındaki Elmo’nun sıradışı öyküsüyle çocukları çevre, doğa ve kentleşme üzerine düşünmeye davet ediyor. İlk baskısı 2002’de, yine Günışığı Kitaplığı tarafından Gizli Melek Kuba adıyla yapılan roman, çocukların aileleriyle yaşadıkları ve onları derinden etkileyen anlaşmazlıkları eğlenceli ama gerçekçi bir dille işliyor. Güçlü olanın her zaman haklı olmayacağına işaret eden roman, çocuk-ebeveyn iletişimi ve öncelikler gibi konuları muzip bir fantezide buluşturuyor.

On iki yaşındaki Elmo, komşuları Bay ve Bayan Bamber’a hayrandır. Çünkü, “dağınık ve çevreci” annesinin tersine onlar “düzenli, hoş ve normal” insanlardır. Bay Bamber, büyük bir yeşil alanı modern konutlarla doldurmayı planladığı için Elmo’nun annesi ona savaş ilan etmiştir. Elmo, “normal” bir çocuk olabilmek umuduyla, Bamber’ların evlat edindiği Güney Amerikalı yetimle arkadaş olma hayalleri kurar. Oysa, yeni çocuk Kuba çok farklı biridir ve Elmo’nun yaşamını hiç de ummadığı bir biçimde değiştirecektir…

#8 Çöpler ve Geri Dönüşüm – Anna Hatzimanoli, Ayrıntı Çocuk (6-10 yaş)

Büyülü doğasını ve tüm güzelliklerini korumak için, dünyamızın değerini anlamamız ve her şeyden önce onu tanımamız gerekir. Haydi o zaman, evimizi, Dünya gezegenini, uçsuz bucaksız Evren’in içindeki bu küçücük noktacığı tanıyalım! 

Gündelik hayatımızda hepimiz çöp üretiriz. Bunun sonucunda ise, hava, toprak ve su kirliliğinden, dünyanın ikliminin değişmesi tehdidine kadar pek çok dert açılır başımıza.

Eğer canlı ve sağlıklı kalmak istiyorsak, her şeyi yeniden düşünmeliyiz:

Fazla tüketime bir “Dur” demeli,

Çöp üretimini azaltmalı,

Geri dönüşüme önem vermeliyiz.

#9 Tabiat Ana Anlatıyor – Carl Ewald, Can Çocuk (6-10 yaş)

Bu güzel kitap yirminci yüzyıl boyunca çocukların bayılarak okuduğu bir kitap olmuştu. Ülkemiz çocukları da bu kitabı çok sevmişti.

O zamanlar Türkiye’de televizyon yoktu.Televizyon olmadığına göre bugün bütün TV kanallarında gösterilen doğa belgesellerinden de kimsenin haberi yoktu.

O güzelim belgesellerin olmadığı bir dönemde yazılmış bu kitapta, doğadaki yaratıklar konuşuyor.

Kendi öykülerini kendi ağazlarından dinleyeceksiniz.

Deniz konuşuyor, kayalar konuşuyor, kuyruklu yıldızlar, örümcekler, anemonlar, çekirgenler, solucanlar,leylekler, arılar konuşuyor…

#10 Dedem Bir Kiraz Ağacı – Angela Nanetti, Günışığı Kitaplığı (4, 5 ve 6. sınıflar)

Çok ödüllü bir yazardan Akdeniz sıcaklığında bir çocuk klasiği!
İtalyan edebiyatının güçlü yazarlarından, Hans Christian Andersen Ödülü sahibi Angela Nanetti’nin tüm dünyada çok sevilen romanı sevginin büyülü sarmallarında dolanan bir çocuğun aile büyükleriyle yaşadığı sıcaklığı, taşra yaşamının sevecenliğini yansıtıyor. Ölüm gibi zor bir temayı çocuk gerçekliğine taşıyan roman, insanı doğadan koparıp, kendisine yabancılaştıran kent yaşamı üzerine de düşündürüyor. Küçük Tonino’nun aile büyükleriyle ilgili duygularını onun dilinden şiirsel bir gerçekçilikle aktaran roman, çağdaş çocuk edebiyatının klasiklerinden kabul ediliyor.

Tonino, köyde yaşayan dedesiyle anneannesine düşkün bir çocuktur. Onların köydeki sevgi ve eğlence dolu yaşamı, Tonino için anne babasının baskısından uzak, özgür günler anlamına gelmektedir. Annesi doğduğunda dedesinin dikmiş olduğu kiraz ağacı Felice ve anneannesinin beslediği akıllı kaz Alfonsina, Tonino için çok özeldir. Hele, yaşamındaki önlenemez değişiklikler, Felice ve Alfonsina’ya yepyeni bir gözle bakmasına neden olacaktır…

#11 Havva ile Kaplumbağa – Behiç Ak, Günışığı Kitaplığı (2, 3 ve 4. sınıflar)

Doğal yaşam ve sevgi bağları üzerine cıvıl cıvıl bir öykü!

Nelere, neden bağlanır; neleri, neden terk ederiz? Çevremizdekilerin, eşyanın ya da yaşamların “sahibi” bizler miyiz? Sessiz, küçük Elif, çok sevdiği Havva’sı ve kaplumbağa Umut’un öyküsü, insanların birbirleriyle ve yaşamlarıyla kurduğu ilişkiyi, doğal yaşamın kendi gerçekleriyle bir araya getiriyor, davranışlarımızın hayvanlarla koşutluğuna dikkat çekiyor. Hayata farklı nesillerin gözünden bakmakta usta olan Ak, çocukların düşüncelerini, hayallerini anlama konusunda yine yetişkinlere göz kırpıyor.

Anne ve babası, doğal yaşamın korunmasıyla ilgili projelerde çalışan küçük Elif, az konuşan bir çocuktu. Günlerini birlikte geçirdiği Havva, onun sırdaşı ve arkadaşıydı. Bir gün denizkaplumbağaları projesi için evlerinden taşınıp, güneyde bir kente yerleşince, Havva uzaklarda, Elif’in yüreğinde kaldı. Kaplumbağaların yavrulama mevsimi gelmiş, Elif ve ailesi bir koruma ve araştırma grubuna katılmışlardı. Yumurtadan çıkan yavruların denize ulaşma çabası, Elif’in Havva’ya kavuşma çabasıyla buluştu, ama nasıl?..

#12 Saklıköy’ün Kuşçusu – Kadri Öztopçu, Günışığı Kitaplığı (Ortaokul ve lise)

Dünyanın, insan eliyle hoyratça yok edilmesini destansılaştıran bir roman!

Dünyanın insan eliyle hoyratça “yok edilmesini” imgelerle yüklü, şiirsel bir dille anlatan kitap, çarpık kentleşmenin yol açtığı çevresel ve toplumsal yıkımın destanını yazıyor. Kitap, usta karikatürcü Tan Oral’ın özgün desenleriyle boyutlanıyor. 2010 Memet Fuat Yayıncılık Ödülü ile taçlanan Köprü Kitaplar koleksiyonunun her bir parçası ise birbirinden doyurucu edebiyat okumaları sunuyor.

Yemyeşil, masmavi Saklıköy’de yaşam sevinçlerle örülü, oyunlarla doludur. Çamtepe ormanla, deredeki alabalıklarla, Keltepe ise harabelerle sonsuza kadar var olacak gibidir. Köydekilerin en büyük merakı, yıllar önce buraya yerleşen Kuşçu ve omuzundan uzaklaşmayan rengârenk kuştur. Ama ne Kuşçu huzurludur ne de kuş! Şehirden doğru, Saklıköy’ün fark etmediği bir gürültü, bir toz duman yaklaşmaktadır. Saklıköy’de “bol” olan ne varsa yutup yok etmeye hevesli bu yıkıma birileri karşı durmaya cesaret edecek midir?

Not: Metinler kitapların tanıtım bültenlerinden alınmıştır