Gürültü kirliliği nedir? Günlük hayatımıza etkileri nelerdir?

Gürültü tanım olarak, sesin insan ve diğer canlıların sağlığına zarar verici seviyelere ulaşmasıdır diyebiliriz. Günlük yaşantımızda, hepimizin kulakları çeşitli sesleri duymaya alışkındır. Yüksek sesli müzik, televizyon sesi, telefonla yüksek sesli konuşan insanların sesleri, trafik gürültüsü, günlük hayatta sık sık duyduğumuz ve kulağımızın aşina olduğu seslerdendir. Ancak zaman zaman bu sesler, ses olma durumunu aşarak gürültüye neden olur. Sesler bizi rahatsız etmeye başladığı zaman gürültü kirliliği vardır diyebiliriz.

TIKLAYIN: Şehirdeki kuşlar bile kırsaldakilerden daha kaba, gürültülü ve hırslı

Örneğin bir sabah başınızda bir ağrı ile uyanırsanız bunun sebebi açık kalmış televizyon veya sokaktaki arabaların sesleri olabilir.

Birçoğumuzun aklına, kirlilik denildiği zaman, ilk olarak, doğa ve doğadaki kaynaklar gelir. Aslına bakarsanız yaşamın doğal akışını bozan her şey kirleticidir ve doğaya verdiği hasar kirliliktir.

Bu nedenle gürültü kirliliğinin tanımını şu şekilde de yapabiliriz: Gürültü kirliliği aşırı miktarda gürültü ya da doğal dengede geçici bozulmaya neden olan, rahatsız edici seslerdir. Bu tanım genellikle şiddeti ve oluşumu bakımından doğal olmayan sesler için geçerlidir.

Birçok yerleşim alanında, gürültü sağlık üzerinde uzun süreli etkiye sahip olduğu için, yerleşim alanlarındaki gürültü yönetimi doğrudan yaşam kalitesini etkileyen bir faktördür. Gürültünün sebep olduğu tek sorun; işitme zorluğu, konstrasyon bozukluğu değildir. Gürültü tüm bu rahatsızlıkların yanı sıra, uykuyu da etkiler. Gürültünün hafızayı dahi etkilediğine dair bilimsel çalışmalar vardır.

Gürültüye uzun süreli maruz kalma psikolojik sıkıntılara neden olur ve bu durum kalp rahatsızlığı, yüksek tansiyon gibi rahatsızlıkları tetikler.
Bu nedenle, birçok şehirde gürültüyü kontrol altına alan standartlar vardır. Bu standartlar gürültüyü sınırlarlar. Her ne kadar kentsel yaşam biçiminin bir parçası olan gürültüyü sınırlamak imkânsız gibi görünse de öyle değildir. Yine de gürültüyü sınırlama konusunda olan ilerlemeler yavaştır.

Gürültü problemi çözülürken eğitim gürültü yönetiminin bir parçası haline gelir. En basitinden sürücülerin her sinirlendiği zaman, lüzumsuz korna çalması halkın gürültünün zararları konusunda bilinçlendirilmesi ile olur. Bunun dışında şehir planlama gürültü yönetiminde son derece önemli bir unsurdur.

Örneğin bir havaalanı inşa edilecekse, yerleşim yerlerine uzak bir bölge tercih edilmelidir. Başka bir alternatif ise uçakların iniş kalkın zamanlarını sınırlamaktadır. Örneğin Londra Heatrow havaalanında, yerleşim alanlarının gece uçuşları sırasında, gürültüye maruz kalmaması için uçakların iniş ve kalkışlarında zaman aralıklarıyla kısıtlamalar getirmiştir. Elbette havaalanı her saat açıktır ve geceyi orada geçirmek istiyorsanız, gidip orada uçağınızı bekleyebilirsiniz ancak uçak iniş ve kalkış zamanlarında sınırlamalar olduğuna bizzat şahit olmuşumdur.

Gürültüyü kontrol altında tutmanın bir alternatifi de düzenli gürültü ölçümleri yapmak ve bu ölçümleri değerlendirmektir. Yerleşim alanlarının gürültü durumları izlenerek, hangi bölgelerde gürültünün yoğun olduğu, gürültünün neyden kaynaklandığı tespit edilebilir ve sorunlar düzeltilebilir.

Tekrar hatırlatayım: Doğal yaşam formlarını olumsuz etkileyen her şey kirleticidir ve kirliliktir. Gürültü kirliliği hem insan hem de hayvanların hayatını ve yaşam kalitesini etkilemektedir. Halkın bu konuda bilinçlendirilmesi, eğitimlerin temelden verilmesi, düzensiz şehirleşme konusunda düzeltmelere gidilmesi, yerleşim alanlarının havaalanlarından, eğlence mekânlarından ve gürültüye sebep olan diğer kaynaklardan uzak yerlerde kurulması, kentin çeşitli bölgelerinde gürültü ölçümlerinin yapılması, denetimlerin ciddiye alınması bu sorunun çözüünde önemli rol oynamaktır.

İstanbul’da yaşadığım günlerde, oturduğum mahallede düğün yapıldığına maruz kaldığım olmuştur. Piyanist şantör tuşlara vurdukça, davulcu davulunu çaldıkça, sesin de yakınlığından dolayı, başıma peşpeşe balyoz yiyormuş gibi bir hisse kapılmıştım. Daha fazla dayanamayınca birkaç yetkili mercii aradım sonuç itibariyle gelip müdahale edeceğini söyleyen mercilerden kimse gelmedi. Gürültü uzun süre devam etti ve hafta sonu sükunetimin mahvolması bir yana bir de baş ağırısından canım yandı.

Tüm bunların genelin üzerinde yaşanmaması için denetimler gürültü yönetiminde en büyük rolü oynamaktadır. Kısıtlamalar, standartlar varsa bunlara uyulup uyulmadığı takip edilmelidir ki sükunet sağlansın.