Ofisiniz sağlığınız için tehlikeli olabilir mi? ‘Hasta bina sendromu’nun sebepleri ve 5 farklı çözüm önerisi
Belirli bir iç ortamdayken ortaya çıkan hasta bina sendromu (sick building syndrome), bireylerin harcadıkları süreyle doğrudan bağlantılı olarak akut sağlık problemi veya konforsuzluk yaratan durumları tanımlamak için kullanılır.
TIKLAYIN: Ofiste daha sağlıklı olmanın 6 basit yolu
Bu konuda yapılan araştırmalarda, herhangi bir neden veya hastalık tanımlanamaması sebebiyle uzunca bir süre somut bulguların tek bir başlık altında toparlanamaması ikinci bir kavramın doğuşuna sebep oldu: Bina ile İlişkili Hastalık. Bu kavram, kesin teşhis edilebilen hastalık belirtileri tanımlandığı durumlarda kullanılır ve semptomların doğrudan binadaki hava kalitesiyle ilintili olduğu kabul edilir.
Her ne kadar semptom sebebi kesin olarak belirlenemese de uzmanlar hasta bina sendromunun öncelikli sebeplendirmesini altı temel başlıkta toparlamayı başarmışlardır.
#1 Havalandırma sistemi yetersizliği ve havalandırma oranı
Isıtma, havalandırma ve klima sistemlerinin yanlış veya eksik konumlandırılması sonucu hava sirkülasyonu bireylerin temiz hava ihtiyacını karşılaması gerektiği gibi karşılayamaz. Bunun yanı sıra bina dışından bina içine giriş yapan kalitesi düşük hava da binadaki havanın kirliliğine sebep olabilir. Bu kalitesiz hava, tesisat delikleri ve bina egzozları (ör. banyolar ve mutfaklar) binaya kötü yerleşen hava giriş delikleri, pencereler ve diğer açıklıklar yoluyla girebilir.
#2 Bina içinde kullanılan malzemeler
Binada kullanılan malzemeler, bazı zararlı uçucu organik bileşiklerin yayılmasına sebep olurlar. Bu durum ortamdaki hava kalitesini düşürerek bireylerin sağlığını doğrudan etkiler. Örneğin yapıştırıcılar, halılar, fotokopi makineleri, sobalar ve temizlik malzemeleri bu uzun vadeli etkiyi oluşturabilecek ürünlerdir.
#3 Biyolojik faktörler
Bakteri, küf, polen ve virüsler biyolojik kirletici türleridir. Bu kirletici maddeler, kanallarda, nemlendiricilerde ve drenaj tavalarında biriken veya suyun tavan döşemeleri, halılar veya yalıtım üzerinde birikmiş olduğu durgun suda üreyebilir. Bazen böcekler veya kuş pislikleri, biyolojik kirletici maddelerin kaynağı olabilir. Biyolojik kirlenmeye bağlı fiziksel semptomlar arasında öksürük, göğüste sıkışma, ateş, titreme, kas ağrıları ve mukoza zarı tahrişi ve üst solunum yolu tıkanıklığı gibi alerjik yanıtlar sayılabilir.
#4 Elektromanyetik radyasyon
Mikrodalgalar, televizyonlar ve bilgisayarlar gibi araçlar, havayı iyonize eden elektromanyetik radyasyon yayar. Uygun topraklama olmadan yapılan kapsamlı kablolama, yüksek manyetik alanlar oluşturarak akut ve kronik sağlık problemlerine sebebiyet verebilir.
#5 Psikolojik sebepler
Aşırı iş stresi, iş yerindeki memnuniyetsizlik ve bireyler arasındaki sağlıksız iletişim de HBS’nin ortaya çıkmasında etkili rol oynayabilir.
#6 Işıklandırma (güneş ışığından mahrum kalma, beyaz ışık), nem, kötü akustik gibi yaşam kalitesini etkileyen faktörler
Bu faktörler yönetici sınıfı dışında kalan beyaz yakalıları olumsuz etkiler. Yöneticilerin ofislerinde bu durumlara daha çok özen gösterilmektedir.
Sebepleri geniş bir yelpazeye yayılmış da olsa, bina araştırması yapılarak sorunun nedeninin tanımlanması ve çözümlenmesi HBS’nin önlenmesinde önemli bir yer tutar. Ancak bu hedefe ulaşılabilmesi için, araştırmacının şikayetin iç hava kalitesiyle ilgili olup olmadığı, şayet değilse şikayetin gerçek sebebi ve en uygun çözümün bulunması gerekmektedir. Belirlenmiş en uygun metot ise, iç hava kalitesini etkileyen üç faktörü incelemektir. Bu faktörler bina sakinleri, havalandırma (klima, kalorifer ve havalandırma) ve bina içinde kullanılan malzemelerdir. Bu ilk izlenimden sonra hipotez testleri yapılmalı ve eğer yapılabiliyorsa sorunun tekrar etmemesi için aksiyonlar alınmalıdır. Ancak çoğu zaman ek hipotez testlerine ihtiyaç duyulabilmektedir. Hipotezleri formüle etme, bunları test etme ve bunları değerlendirme süreci problem çözülene kadar devam eder.
Bütün metodolojisi belirli de olsa birey nezrine inildiği anda bu rahatsızlık çok daha büyük problemlere sebep oluyor. Bu hastalığa dair en büyük problem HBS’den mustarip bireylerin sağlık sistemi içinde kaybolmalarıdır. Sebebi ise, HBS hastalarının fiziksel olarak yanlış bir şey bulamayan tıp doktorlarına ve semptomların hayal ürünü olduğunu söyleyen psikiyatrlara derdini anlatmaya çalışmalarıdır.
Amerika’da petrol krizinin ardından 1980-1990 yıllarında enerji tasarrufu sebebiyle havalandırmaların normalinden daha azaltılmasından sonra yaygınlaşan bu sendrom 2000’lerin başına gelindiğinde adından pek söz ettirmiyordu. Ancak son yıllarda İskandinav ülkelerde yeniden gündemde bu hastalık.
Örneğin Helsinki’nin banliyösünde yaşayan Linda, 34 yıldır yaşadığı evini yaşadığı sağlık sorunlarına daha fazla katlanamadığı için apar topar birkaç parça eşya alarak terk ediyor ve bir daha o eve adımını bile atamıyor. Linda’ nın evini terk etmesinin sebebi evin her köşesinde küf bulunması ve defalarca kez temizletmeye de çalışsa bütün eşyalarının küfe bulanmış olması ve hiçbir zaman küfün eksilmemesi.
Linda gibi küf kaynaklı sorun yaşayan birçok birey var. Bireyler ise çözümü kendilerinde bularak bir online bilgi ağı yaratmışlar. Bu platformda bilgi alışverişi yapıyorlar, hem hastalıklarını hem önerilerini paylaşıyorlar ve böylelikle kendilerini yalnız hissetmiyorlar. Bu platform bireylerin iyi hissetmesini sağlasa da bu bir uzun soluklu bir çözüm önerisi değildir. HBS için en yaygın çözüm önerileri ise aşağıda sıralanmıştır.
Çözüm Önerileri
Kirletici sebebin ortadan kaldırılması veya dönüştürülmesi (halı, zararlı temizlik malzemesi vs.)
Havalandırma sistemlerinin bina içinde doğru konumlandırılması veya miktarının artırılması
Eğitim ve iletişim: Stres yönetimi ve iletişim güçlendirici eğitimlerle bina içi ilişkilerinin düzenlenmesi
Araştırma: Almanya’da yeni bir branş olarak bina biyolojisi bölümü oluşturuldu. Bu alandaki araştırmalar binanın mevkii, binada kullanılan malzemeler ve binanın güneş ışığıyla ilişkisini baz alıyor. Bu yeni araştırma alanı uzun vadede HBS’ nin azalmasına ve ortadan kaybolmasına sebebiyet verebilir.
Topluluk bilincinin daha da artırılması, araştırmaların hız kazanması ve devlet birey ilişkisinin hastalık için öncelikli çözüm yolları arasında geliyor.
Kaynaklar
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2796751/
https://www.epa.gov/sites/production/files/2014-08/documents/sick_building_factsheet.pdf
Yorumlar kapatıldı.