Stresle başa çıkmanın yolları
Size stres kelimesi ne anlam ifade ediyor? Hızlanan kalp atışları, bulantı sizi gergin hissettiriyor mu? Eğer gün içinde yöneticinizden ya da ailenizden aldığınız sevindirici olmayan haberler, kolayca stres hormonlarınızı harekete geçiriyorsa, tansiyonunuzu yükseltiyorsa, bu durumu kontrol etmeli ve her şeyi yoluna koyma potansiyelininiz olduğunu unutmamalısınız.
Stresli durumlarda vücudumuzda salgılanan kortizol hormonu, çevremizde güvende hissetmediğimiz ne varsa ona karşı koyma isteği gösterir. Bunu yaparken de hızlanmış kalp çarpıntılarıyla birlikte daha derin nefes almamıza neden olur, hem de kan damarlarını sıkıştırarak.
İlkel zamanlarda, yüksek kan basıncı kalbimize ve kaslarımıza tehlikeli durumlardan kurtulmak ve güvenli alana geçiş yapmak için fayda sağlıyordu. Fakat şimdi kendimizi çok farklı bir yerde buluyoruz. Artık vücudumuz, yaklaşan boz ayı ve trafiğe sinirli birine aynı tepkiyi veriyor. Yani artık yakın bir tehlike olmasa bile stres hormonlarımız yukarıda saydıklarımıza cevap verebiliyor.
Hormonlar bu durumu atlatmamızı sağlamak yerine, tam tersine bünyeye zarar verici sağlık problemlerine yol açabilirler. Hipertansiyon, kronik baş ağrısı, depresyon ve korku gibi.. Ama daha da kritik olan şey stresin karşı karşıya kaldığımız astım, bağırsak sendromu ve uykusuzluk gibi sorunları olumsuz etkilemesi.
Ne yapabiliriz strese teslim mi olacağız diye düşünenlere, tabii ki açıklamamız gereken iyi bir haber var. Vücut strese cevap verebildiği gibi, rahatlığa da cevap verebilir. Öyle ki vücudunuz bu cevabı verirken aynı zamanda daha yavaş nefes almamızı sağlıyor, kan basıncını düşürmeyi ve daha az oksijen kullanmayı da beceriyor.
Karşımıza çıkan stres faktörlerini ortadan kaldıramayız. Biliyoruz ki İstanbul’un trafiği de çok umutlandırıcı değil. Fakat etkilerini ortadan kaldırabiliriz. İşte size stresinizle başa çıkabilmeniz için bilimsel açıklamalara dayalı yapılacaklar listesi:
10 dakika yürüyün
A noktasından B noktasına yürüyerek gittiğiniz zaman kısa yolculuklar kafanızı temizlemenize ve stresi azaltan endorfini yükseltmenize yardımcı olacaktır. Daha çok bir pakı ve yeşil alanları tercih edin.Standford Üniversitesi’nde yapılan araştırmalar, doğaya daha yakın yerlerde yürüyüş yapanların şehirde yürüyenlere göre daha kolay stresle başa çıkabildiğini açıklıyor. Yeşil alanların meditasyon için elverişli alanlar olduğunu hatırlatalım.
Derin nefes alın
Yoga gibi pratiklerde vücudu besleyen nefesin yaşam gücünü bulmada önemli rol üstlendiğine inanılıyor. Aynı zamanda araştırmalar da bu görüşü doğrular nitelikte. Nefes egzersizleri, en azından sadece birkaç derin nefis alıp bırakmak, stresi azaltıyor ve oksijen etkisini daha da kuvvetlendiriyor. Klinik araştırmalarında da kanıtlandığı gibi nefes egzersizlerinin, stres tarafından zarar gören sistemleri desteklediği açıklanıyor: kan basıncını azaltıyor, ve bazı genleri değiştirdiği bile savunuluyor.
Görselleştirin
Kısacık bir görselleştirme odaklanmanızı sağlayacak pratik bir çözüm. Yönlendirilebilen görselliğin stresten arınmak için iyi bir yöntem olduğunu sağlık enstitüleri de belirtiyor. Eğer kendinizi rahat hissetmek istiyorsanız, ileriye dönük tatillerinizi, planlarınızı ve hedeflerinizi düşünün.
Akıllıca atıştırın
Stresli hissettiğimizde atıştırdıklarımız her zaman kötü atıştırmalıklar olmak zorunda değil. Bağırsak ve beyin arasında güçlü bir bağlantı var. Aynı zamanda gıda seçeneklerimizin de stresle başa çıkmada büyük rol üstlendiği belirtiliyor. Columbia Üniversitesi’nde profesör Drew Ramsey kitabıThe Happiness Diet’de bahsettiği gibi, stres bağışık sistemi ve beyinde etkili olan bir olay. Bağırsak da bağışıklık sistemindeki en fazla yer kaplayan organ.
Sevdiğiniz bir atıştırmalık seçin. Avokado, kabuklu yemiş gibi faydalı yağ kazanabileceğiniz atıştırmalıkları yanınızda bulundurun. Canınınız sıkıldığında yiyin. İşte şimdi yemek yemek meditasyona dönüşebilir.
Bir bitki yetiştirin
Ev bitkileri yalnızca estetik olarak evinizin havasını değiştirmez aynı zamanda, sizi de sakinleştirerek daha huzurlu bir ortamda kendinizi bulmanızı sağlar. Yapılan araştırmalar da bitkilerle dolu bir odada olmanın rahatlamayı kabullenmeyi kolaylaştırdığını açıklıyor.
Ekranlardan uzaklaşın
Engelleyemediğimiz şekilde ekrana yakın oluşumuzun bedelini stres, uyku düzensizliği, ve özellikle kadınlar depresyonla ödüyor. İsveç’te yapılan araştırma, geç vakitlere kadar bilgisayar kullanımının kadında ve erkekte depresyona sebebiyet verdiğini belirtiyor.
Bu durumda yapmanız gereken, mümkün olduğu sürece işte molalar vermeniz, ve de yumadan en az 1 saat önce ekranlardan uzak durmanız.
Öpüşmek iyi geliyor
Öpüşmek stresi azaltır, beyninizin endorfin sevisini arttırmasını sağlar. 2 bin çift üzerinde yapılan araştırmaya göre, Northwestern Üniversitesi araştırmacısı Laura Berman şöyle açıklıyor; yalnızca cinsel ilişki sırasında öpüşen çiftler, diğerlerine göre daha stresli ve karamsar.
Ellerinizi kullanın
İşaret parmağı boğumunuza bastırarak, anlık sakinlik yakalayabilirsiniz.
Telefonunuzu kapatın
Telefonun akıl sağlığına iyi gelmediğini biliyorsunuz. Konuşmak bile, kan basıncınızı yükseltebilir.
Müzik dinleyin
Klasik müziğin rahatlatıcı bir etkisi olduğu gibi aynı zamanda kalp atışı ve kan basıncını da düzenliyor. Tabii ki en iyi taraflarından biri de stres hormonlarının seviyesini azaltıyor. Sevdiğiniz müzikler sizi rahatlatır, ve vücudun dopamin üretmesine yardımcı olur.
Kaslarınızı çalıştırın
Ayaklarınızdan başlayarak kaslarınızın farkına varın. Kaslarınızı sıkın ve rahatlayın. Bunu her parçanız için teker teker gerçekleştirin.
Arkadaşlık stresi azaltır
Arkadaşlarınız ve sevdiklerinize zaman ayırın. Gündelik alışkanlıklarınıza onlarla birlikte zaman geçirmek üzere not alın.
Muz ve ya patates
Potasyum kan basıncını düzenler ve yorgunluğu giderir. İçinde potasyum bulunan muz ve patates ayağınıza giren kramplar için de önerilen bir gıda kaynaklarındandır. Yapılan araştırmalarda stersin vücutta bıraktığı hasarları önlediği ortaya çıkarıldı. Yorgunluk ve sakatlık durumunda, iyileşmeyi hızlandırması da belirtmemiz gereken önemli özelliklerinden.
Kartal duruşunu deneyin
Her yoga pozunda olduğu gibi, kartal duruşu da boyun ve sırt problemlerine iyi geliyor.
Tekrarlayın
Bir sözü bir hareketi tekrarlamayı deneyin. Ardı ardına yapılan hareketler stresi uzaklaştırır ve farkındalık kazanmanızı sağlar.