Zerdeçal’ın faydaları

Zingiberaceae familyasına ait olan Curcuma longa L. (zerdeçal) sarı çiçekli, büyük yapraklı, rizomlu ve çok yıllık bir bitkidir. Diğer isimleri zerdeçöp, safran kökü, sarıboya, zerdeçav, hint safranıdır. Hindistan, Çin, Endonezya, Jamaika, Peru ve Pakistan olmak üzere Asya’nın tropik bölgelerinde yetişir. Hindistan’da haldi olarak adlandırılır.

Zerdeçal’ın Batı Hindistan’da ortaya çıktığı ve en az 2500 yıldır kullanıldığı,Çin’e M.S. 700 yıllarında ulaştığı ve Afrika boyunca yol aldığı düşünülmektedir. 13. yy.da Marco Polo safranla benzer özellikler gösteren bu bitki hakkında yazmıştır. Kumaşlarda ve yemeklerde renk maddesi olarak kullanımı M.Ö. 600’lere uzanmaktadır. Zerdeçal’ın Ortaçağ Avrupası’nda safran yerine kullanıldığı ,18. yy’da Jamaika’ya ulaştığı ve buradan Kuzey Amerika’ya kadar uzandığı,Japon adalarından biri olan Okinawa’da halk arasında çok kullanılan bir bitki olduğu bildirilmektedir. Bitki, yumurta ve armut biçiminde olan esas rizom ve parmak biçiminde olan yan rizomlardan meydana gelir.
Esas rizomdan elde edilen droga “yuvarlak zerdeçal”, yan rizomlardan elde edilene “uzun zerdeçal” denir. Drog özellikle yan rizomlardan oluşur.

Drog genellikle 3-7 cm uzunlukta, parmak biçiminde, sert, üst yüzü sarımsı veya esmer,iç yüzü sarı veya sarımsı esmer renkli parçalar halindedir. Kokusu özel, tadı acımsıdır. Piyasada rizom şeklinde veya toz halde bulunur.

Bileşiminde α ve β-turmeron, zingiberen gibi seskiterpenlerce zengin uçucu yağ ile kurkuminoidler (kurkumin, demetoksikurkumin, siklokurkumin), mineraller (potasyum), karoten ve C vitamini bulunur.

Zerdeçal, ipek kumaşlar ve ince derilerin boyanmasında , sarı renkli rizomları yün boyamada, kına yakmada renklendirici olarak kullanılmaktadır. Aynı zamanda eskiden turnusol kağıdı yerine zerdeçal kağıdı kullanılmaktaydı. Balık çorbası, pilav, soslar, tavuk bulyon, peynir turşusu, söğüş ve çeşitli sebze yemeklerine çeşni olarak katılır. İspanyolların deniz ürünlerinden yapılan ünlü “paella” adlı yemeğinde ve Hintlilerin “köri” sosunda renk ve koku verici olarak kullanılır.

BUNU DA OKU:  Hindistan'da bir restoran evsizleri doyurmak için sokağa buzdolabı bıraktı

Hindistan tıbbında büyük bir öneme sahip olan zerdeçalın; nezle, öksürük, karaciğer rahatsızlıkları, romatizma, sinüzit ve anoreksia tedavisinde kullanıldığı bildirilmektedir. Hazımsızlık gibi sindirim güçlüğü problemleri ve safra kesesi fonksiyonel bozukluklarında kullanılır. Ayurveda’da kan temizleyicisi, tonik ve deri hastalıkları tedavisinde de kullanılmaktadır.

Yapılan çalışmalarda Maun ailesinden bir ağaç olan Azadirachta indica’dan (Neem ağacı-Yalancı tesbih ağacı) elde edilen yağın, kaşıntıyı hafifletmek amacıyla hint safranı (Curcuma longa) ile yapılmış karışımının , uyuz tedavisinde 3-15 gün süre ile uygulandığında %97 oranında etkili olduğu bildirilmiştir.

Ülkemizde kadınların baharat kullanım alışkanlıkları üzerine yapılan bir çalışmada ise zerdeçalın; soğuk algınlığı,hazımsızlığı giderme ve gaz söktürmede kullanıldığı belirlenmiştir.

Bileşimindeki kurkuminoidler in antioksidan özelliği nedeniyle gıda endüstrisinde antioksidan olarak, antienflamatuar ve antioksidan etkileri nedeniyle solunum yolu enfeksiyonları ve alzheimer tedavisinde, bileşimindeki kurkumin nedeniyle bazı kanser türlerinin tedavisinde, multipl skleroz, katarakt oluşumu, karaciğer hasarı, enfarktüs, felç gibi çeşitli hastalıkların tedavisinde etkili olduğu bilinmektedir.

Yan etkileri antiplatelet aktivite ve aşırı duyarlı kişilerde mide rahatsızlıklarıdır.
Kontrendikasyonları ise warfarin gibi antikoagülan ilaçların etkisini artırıp kanamaya sebep olmasıdır.

Safra kanalı tıkalı veya safra kesesi taşı olanlar ile mide asit oranı fazla olan veya ülserli kişilerce kullanılmamalıdır.

Toz 0.25-0.50 gr, günde birkaç defa bal ile karıştırılıp ya da yemeklere katılarak alınır. Dekoksiyon (%2-5) günde 2-3 bardak içilir.

Kaynaklar:
Baytop, T., Türkiye’de bitkiler ile tedavi: geçmişte ve bugün, Nobel Tıp Kitabevleri, 368-369, İstanbul, 1999
Çoban, Ö. E., Patır, B., Antioksidan etkili bazı bitki ve baharatların gıdalarda kullanımı, Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, Cilt: 5, No: 2, 2010 (7-19)
Demirci, F., Genç, L., Tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanım alanları ve etiği, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, 98, Eskişehir, 2010
Demircioğlu, Y., Yaman, M., Şimşek, I., Kadınların baharat kullanımları üzerine bir araştırma, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 2007: 6 (3)
Korkmaz, M., Bitlenme ve uyuz tedavisine yeni yaklaşımlar, önem kazanan repellentler, Ankem Derg 2009; 23 (Ek: 2): 228-232
Ramawat, K. G., Herbal drugs: ethnomedicine to modern medicine, Springer eBooks, 97-113, Berlin, Heidelberg, 2009
Tanker, N., Koyuncu, M., Coşkun, M., Farmasötik botanik, Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları, 161-162, Ankara, 2004

Yeşilist bundan böyle okuyucularının desteğiyle ayakta kalacak.
Siz de Yeşilist’i beğeniyorsanız bize Patreon’dan destek olun.
Yeşilist Patreon Destek Ol


Bir cevap yazın

Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement Advertisement
Daha fazla Kendin yap, Şifa, Yeme İçme
Yeşilist kahvaltı rehberi Bölüm-1: Taksim ve Cihangir

Yemek yemek üstüne ne düşünürsünüz bilmem ama kahvaltının mutlulukla bir ilgisi olmalı

Kapat