Türkiye’de gıda atığının önüne geçmeye çalışan Fazla Gıda ile tanışın
Son yıllarda yaşanan en büyük problemlerden biri gıda atığı. İki başarılı girişimcinin ellerini taşın altına koyup kurdukları Fazla Gıda online platformu da iste tam bunu çözmeyi hedefliyor. Şirketler, Fazla Gıda üzerinden bağışları ve farklı seçeneklerle gıda atığını önleyebiliyorlar.
Bu güzel girişimin hikayesini kendilerinden dinlemek için biz de onlarla bir röportaj yaptık.
Yeşilist: Türkiye’de gıda atığı durum nedir? Neler en çok israf ediliyor?
Fazla Gıda: Öncelikle, “Gıda Atığı Nedir?” bunu belirterek başlayalım. Gıda atığı FAO’nun tanımına göre “İnsan tüketimi amacı ile üretilmiş olup insan tüketimi ile sonuçlanmayan gıda” olarak kabul edilmiş. Bu neden önemli derseniz maalesef ülkemizde bu kavram henüz doğru anlaşılmadığı için çözümü de doğru şekilde yapılamıyor diyebiliriz.
Türkiye’de Gıda Atığı konusunda bir veri eksikliği var, ancak en güncel bilgi ülkemizde yıllık gıda israfının 214 milyar TL değerinde olduğu yönünde. Burada en çarpıcı konu, şu ana kadar Fazla Gıda olarak bizim gözlemimizin bu israfın %40’ının insan tüketimine uygun ve yenebilir durumdaki gıdaların oluşturuyor olması.
Ülke olarak baktığımızda ekmek en çok israf olan gıdalardan biri iken, taze meyve ve sebze toplamına baktığımızda ekmekten daha yüksek bir oranda israf ile karşılaşıyoruz.
Dünya boyutunda gıda israfını bakarsak; 2 çarpıcı veri beni en başından beri oldukça etkiliyor. Öncelikle dünyada üretilen gıdaların 1/3’ü çöpe atılıyor. Bu çok büyük bir oran. Bu oran belli ürün gruplarında %50’lerin dahi üzerinde.
İkinci bulgu ise gıda atığını bir ülke olarak varsaydığımızda ortaya çıkanlar. Eğer gıda atığı bir ülke olsa idi, Çin ve Amerika’dan sonra en yüksek CO2 salınımı yaratan ülke olurdu.
TIKLAYIN: “Türkiye’de israf edilen gıdalar ile 10 milyon nüfuslu bir ülke doyar”
Y: Gıda atığı son yıllarda çok büyük bir problem. Bunu çözebileceğinize inanıyor musunuz?
FG: Gıda atığının birçok sebebi ve birçok çözümü var diyebiliriz. Biz gıda israfını önlemek ve kaçınılmaz atıkları ekonomiye kazandırmak amacı ile çıktığımız yolculukta farklı teknolojik çözümler ile atığı en aza indirmeyi hedefliyoruz ve kurduğumuz modelin başarılı olacağına inanıyoruz.
Bugün aslında inancımızı bir kez daha artıran bir gün. Çünkü bugün ilk olarak Türkiye’nin en büyük süpermarket zincirlerinden biri ile Ataşehir Eğitim Kültür ve Dayanışma Derneğine 50 kg’lık sebze bağışı yaparak operasyona başlamış olduk. 1 mağazada 1 günde kurtardığımız 50 kg gıdanın yıl sonunda 300 tona ulaşmasını bekliyoruz.
İlk çözümümüz olan gıda bağış platformunun akabinde gelecek yeni çözümlerimiz ile gıda atığı sorununu önümüzdeki 10 sene içinde en az %30 oranında azaltmayı hedefliyoruz.
Y: Fazla Gıda nasıl doğdu ve gelişti?
FG: Ülkemizde Sosyal Girişim Kavramı henüz yeteri kadar olgunlaşmamış bir kavram; biz yola çıkarken gençlere ve girişimcilere örnek olmak, kuracağımız sosyal girişim ile hem çevreye, hem insanlara hem de ekonomiye fayda sağlayacak ölçeklenebilir bir girişim gerçekleştirmeyi hedefledik.
Bu yolda da Küresel Hedeflerden Açlığa Son ve İklim Eylemi hedeflerini kendimize hedef olarak koyduk. Süreç boyunca birçok kişi ve kurumun desteğini alarak bugün ilk bağış operasyonumuzu yapacak noktaya geldik. Bu süreçte Sabancı Üniversitesi Ön Kuluçka Merkezi SUCool, Impact Hub İstanbul, BÜMED gibi kurumların desteğini aldık.
Ülkemizin önde gelen perakende firmaları projenin hayata geçmesi konusunda bizimle yakın bir çalışma içinde oldular ve bu destekleri gelecek için çok umut vadedici. Türkiye’de güzel günler göreceğiz.
Yaklaşık 1 buçuk yıllık bir süre sonunda bugün ilk 50 kg’lık sebze bağışı bizim için oldukça anlamlı. Bu aynı zamanda ne kadar zor bir süreçten geçtiğimizi bir kez daha bize hatırlattı.
Y: Başlarken ne gibi zorluklarla karşılaştınız?
FG: Alışılagelen girişimci zorluklarına ilave olarak en çok yaşadığımız zorluk beklediğimiz üzere bu tip bir sosyal girişimin ölçeklenebilir bir şekilde yapılabileceğini anlatmak ve tabii ki “neden” böyle bir iş üzerinde çalıştığımızı anlatmak oldu.
Ülkemizde daha fazla insan çevre ve toplumsal sorunları çözmeye yönelik çalışmaya başladıkça, bu bir normal haline geldikçe ancak hep birlikte başarılı olabiliriz. Aksi halde her sosyal girişimci zor bir algı engelini aşmak durumunda.
Y: Fazla Gıda’yla Türkiye’de neleri değiştirmeyi hedefliyorsunuz?
FG: Biz öncelikle 200.000’den fazla ihtiyaç sahibine yıllık bir gıda yardımı yaparak açlığı sonlandırmak adına bir adım atmak ve bu alana dikkat çekmek istiyoruz. Ayrıca Avrupa’da Fransa ve ardından İtalya’nın devreye aldığı gıdaları çöpe atma yasağının hayata geçmesi için ön ayak olmak istiyoruz.
Biliyoruz ki bir sorunu çözmenin yolu onu yasaklamak değil çözüm üretmektedir. Bu sebeple biz çözümlerimizi hızla devreye alırken devlet ve özel kurumların desteği ile atığı ve açlığı önlemek, daha fazla genç girişimciye örnek olarak sosyal girişim sayısını artırmak istiyoruz.
Y: Gıda atığıyla başa çıkmak için 3 tavsiyeniz ne olur?
FG: Her şeyden önce gıda atığının önlenebilir bir sorun olduğunu bilerek konu üzerinde düşünmeye başlamayı öneriyoruz. Gıda atığını “normal” olarak kabul ettiğimizde bu sorunu çözmek için bir aksiyon da almıyoruz.
İkincisi, gıda atığı tarladan tabağa kadar her aşamada oluşur; bu sebeple gıda atığı herkesi ilgilendiriyor ve ancak herkesin sorumluluk alması ile önlemek mümkün.
Son olarak ülkemizde gıda işletmelerinin bu sorunu çözmek için bir araya gelmesi, aynı amaç için emek ve kaynak harcamayı göze alması ve ülkemizdeki yeni yeni gelişen gıda bankacılığı ve geri dönüşüm uygulamalarının desteklenmesi gerekiyor.
Fazla Gıda’ya ulaşmak için web sitesini ziyaret edebilir, Facebook ve Twitter sayfalarını takip edebilirsiniz.
