Uykusuzluğunuzun sebebi ‘intikam amaçlı yatış erteleme’ olabilir mi?

4 Şubat 20215 Şubat 2021 Yeşilist uykusuzluk

Bütün günü son derece yoğun geçirdiniz. Uyumak için yatağa uzanıyorsunuz ve gün sonu biraz kafayı dağıtmak için telefonunuza bakmaya başlıyorsunuz. Aslında yorgunsunuz, ama dinlenmek yerine sosyal medyada veya internette zaman harcıyorsunuz. İnternette o video, bu sosyal medya postu derken uyku uyumanız geç saatleri mi buluyor? Sabah kaltığınızda kendinizi yorgun ve uykunuzu almamış hissediyor musunuz? Tanıdık geliyorsa, telaşlanmayın. Çaresi var.

Psikologlara göre bunun sorumlusu: ‘İntikam Amaçlı Yatış Erteleme’. İngilizcesi ‘Revenge Bedtime Procastination’ olarak biliniyor. Çok yeni bir konsept değil aslında. Çinliler tarafından ‘Baofuxing aoye’ olarak tanımlanan bu terimin tam nereden geldiği bilinmiyor. Uzun çalışma saatlerine alışık Çinliler’in kullandığı bir terimmiş. İntikam amaçlı denmesinin sebebi, gün içinde kişinin kendine zaman ayıramamasının intikamını alırmış gibi akşam uyku uyumak yerine sosyal medyada ve internette dolaşarak kendini rahatlattığını ve kendine zaman ayırdığını düşünmesiymiş.

Dünyaca kronik uykusuzluk çekiyoruz

2019 yılında 12 ülkeden 11.000 kişinin katılımıyla gerçekleştirilen Phillips Küresel Uyku Araştırması’na göre, dünya çapında erişkinlerin %62si yeterince uyku uyumadıkları saptanmış. Gecelik tavsiye edilen uyku süresi 8 saat olmasına karşın, ortalama uyuma saati 6.8 saat olarak ortaya çıkmış. Uykusuzuluğun arkasındaki sebepler olarak yoğun iş veya okul yaşamı, stres gibi faktörler öne çıkmış.

Niçin Uyuruz kitabının yazarı ve nörolog (sinirbilimci) Matthew Walker, ‘daha az uyudukça, hayatımızı da kısalttığımızı’ belirtmiş. Uykuyla ilgili yanlış bilinenlerin başında ise uykusuz geçirilen birkaç günün ardından bir gece uyuyarak uykunun alınabileceğine dair olan yanılgı. Matthew Walker yine aynı kitabında her gece kesintisiz kaliteli ve uzun uyku uyunması gerektiğini ve bunun sürekliliğinin önemini savunuyor. Uykuya dair yanlış bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.

Pandemi uyku durumumuzu nasıl etkiledi?

Pandemiyle beraber artan stres dolayısıyla uykusuzluk tüm dünyada artmış durumda. Yalnızlık, ekonomik koşulların giderek zorlaşması, uzaktan eğitim, zoom önünde geçirilen uzun saatler stresi arttırdı. Uykusuzluğun artmasında kendimize ayıracak kaliteli zamanında azalmış olmasının önemli rolü var.

BUNU DA OKU: Beyaz gürültü nedir, konsantrasyonun ve uyku kalitesinin artmasını sağlayabilir mi?

Kadınların kendilerine ayıracak zamanları pandemi sürecinde azaldı

Harvard Üniversitesi’nde Ashley Williams ve Ayşe Yemişcigil’in yaptığı bir araştırmanın sonuçları da oldukça çarpıcı. 5 ülkede 30.000’i aşkın kadın üzerinde yapılan araştırmaya göre, kadınların ve bilhassa annelerin ev işleri ve çocuk bakımı için babalardan daha çok vakit harcadıkları saptandı. Ayrıca pandeminin ilk günlerinde genç kadınların erkeklere oranla daha az boş vakit geçirdikleri verisi ortaya çıktı.

Uykusuzluğun kendine kaliteli zaman ayırmayla doğru orantısı var

Kendine kaliteli vakit ayırmak pandemi öncesi de çoğumuz oldukça zordu. Şehir yaşamının yükü, iş hayatının temposu ve günlük yaşamın talepleri derken çoğu kişi kendine ayırabileceği zaman bulmakta zaten zorlanıyordu. Pandemiyle beraber eve kapanmamın getirdiği şartlarla uykusuzluk ve dolayısıyla stresimiz arttı. Gece yatmadan evvel kendimize vakit ayırdığımızı düşündüğümüz zamanda da ekranlarda geçirilen zaman beklentimizin aksine hayat kalitemizi daha da düşürmeye devam ediyor.

Uykusuzlukla başa çıkmanın yolları

1-Yatmadan en az bir saat önce telefonunuzu veya tabletinizi başka bir odaya koyun. Hatta evdeki tüm telefonları bir telefon şarj ünitesine ailedeki herkesin aynı saatte bırakmasını isteyerek, ailenin veya ev halkının tüm üyelerinin de bu problemi çözmelerine yardımcı olabilirsiniz.. Uykusuzluk çeken teknoloji bağımlıları için yazımızdaki tüyolara bakmayı ihmal etmeyin.

2-Uyanmak için telefonunuzun saatini kullanıyorsanız, bir çalar saat edinin. Başucunuzda ya da yatak odanızda cep telefonunuzla uyumayın.

3-Gün içinde hareket edin. Sokağa çıkmasanız bile, internet üzerinden yapabileceğiniz youtube videolarıyla evde spor yapabilirsiniz. Squatgirl’in sayfası beğendiklerimizden.

4-Akşam yatmadan önce kendinize zaman ayırın. Günlük tutun. O gün yaşadıklarınızı, şükrettiğiniz şeylerle beraber yazın. İnanmayacaksınız ama gün içinde şükrettiğiniz anları yazmanın psikologlar depresyonu azalttığını tespit etmişler.